جرثقیل، وسیله‌ای است که از آن برای بلند کردن اشیای سنگین استفاده می‌شود و معمولاً دارای بازویی بلند و متحرک است. جرثقیلها را می‌توان به طور ثابت در یک مکان نصب کرد؛ مانند جرثقیلهایی که در محل احداث ساختمانها مستقر می‌شود. برخی اوقات، جرثقیلها روی چرخهای ریلی مخصوص، و یا پشت ماشین‌های بزرگ نصب می‌شوند؛ بنابراین می‌توان آنها را به این طرف و آن طرف حرکت داد.
جرثقیلهای بازودار جدید، دارای بازویی متحرک و موتوری قوی هستند که قلاب را جا به جا می‌کند و اتاقک را به چرخش درمی‌آورد.
برخی از بزرگترین جرثقیلها از نوع سقفی هستند؛ بدین صورت که قلاب، از یک بازوی متصل به سقف آویزان است و روی مجموعه‌ای از ریل‌ها، جلو و عقب برده می‌شود. این نوع جرثقیلها می‌توانند در هر نوبت، صدها تُن بار را از زمین بلند کنند.