زیردریایی‌ها، کشتی‌هایی هستند که می‌توانند در زیر آب و به همان خوبی روی آب حرکت کنند. اکثر آنها جزو ناوگان
نیروی دریایی می‌باشند اما از بعضی از آنها نیز در کارهای مهندسی و اکتشاف استفاده می‌شود.
زیر آب رفتن و به سطح آب آمدن
زیردریایی‌ها دارای محفظه‌هایی در دو طرف بدنۀ خود می‌باشند. این‌ها مخزن تعادل زیردریایی هستند که می‌توانند از هوا یا آب پُر شوند. برای رفتن زیر آب، مخازن را از آب پُر می‌کنند. سپس زیردریایی به‌وسیلۀ پروانه، پیش می‌رود و سُکان‌های افقی که شبیه دم هواپیما هستند، زیردریایی را به طرف پایین می‌رانند. برای به سطح آب آمدن زیردریایی، آب درون مخازن را به‌وسیلۀ هوای فشرده خارج می‌کنند.
زیردریایی‌ها هنگامی که زیر آب هستند نمی‌توانند از موتورهای دیزلی یا بنزینی استفاده کنند؛ زیرا این‌گونه موتورها مقدار زیادی هوا مصرف می‌کنند و دود بیرون می‌دهند. به‌جای آن، در زیر دریایی‌های کوچک از موتورهای الکتریکی و یا باطری استفاده می‌شود و زیردریایی‌های بزرگ با نیروی هسته‌ای حرکت می‌کنند.
زیردریایی‌های اکتشافی
این زیر دریایی‌های مخصوص یا زیر دریایی‌های کوچک ، دارای اندازه و شکل‌های بسیار متفاوتی هستند. در درون بدنۀ آنها یک کابین کروی شکل از جنس فلز بسیار ضخیم ساخته شده است. سرنشینان از طریق پنجره‌ها به بیرون نگاه می‌کنند. این کار با استفاده از نورافکن‌های قوی انجام می‌پذیرد؛ چون نور خورشید به اعماق آب نمی‌رسد. این نوع زیردریایی‌های کوچک در نصب و تعمیر دکل‌های نفتی، جستجوی کشتی‌های غرق شده و گشتن بستر دریا برای مواد معدنیِ با ارزش، بسیار کارآمد هستند. اغلب، بازوهای متحرکی به بدنۀ آنها نصب می‌کنند تا ابزارها را بگیرند و یا اشیاء را بالا بیاورند. در عمق‌های زیاد دریا، غواصان نمی‌توانند کار کنند؛ ولی این زیردریایی‌ۀای کوچک می‌توانند به آنجا دسترسی پیدا کنند.
نگاهی به گذشته
اولین زیردریایی که می‌توانست هم در زیر آب و هم روی آب حرکت کند، به‌وسیلۀ یک هلندی ساخته شد. او در سال1620مسافت «وِست مینسِتر» تا «گرین‌ویچ» را از طریق رود تایمز و با استفاده از چند پارو طی کرد. بعد از آن بسیاری سعی کردند تا این وسیله را تکمیل و اصلاح کنند تا این که‌در سال 1878 شخصی به نام «جان‌ُ هلند» زیردریای‌های «هلند 1» و «هلند 2» را ساخت. زیردریایی‌های جدید امروزی براساس همان زیردریایی‌ها ساخته شده‌اند. تا سال1914حدود 400 زیردریایی ساخته شده بود. زیردریایی‌ها تا سال 1954که اولین زیردریایی هسته‌ای ساخته شد، تغییر زیادی نکرده بودند.
👇 زیردریایی می‌تواند به‌وسیلۀ خالی شدن یا پُرشدن مخزن تعادل آن در آب فرو رود یا بالا بیاید.
اولین زیردریایی هسته‌ای به‌نام «یوـ‌اس‌اس‌ناتیلوس» در سال1954 ساخته شد.
در سال 1960 زیردریایی «تِری‌اِست» به رکورد عمق 11000 متر (حدود 7 مایل) دست یافت.
بزرگترین زیردریایی‌های جهان، زیردریایی‌های روسی «تیفون‌کلاس» هستند که حدود 26500 تُن وزن و 170 متر (558 فوت) طول دارند.
👇 زیردریایی‌های کوچک نظیر این، برای کارهای اکتشافی و تعمیر دکل‌های نفتی کاربرد دارند. آنها می‌توانند در عمق‌هایی بسیار زیادتر از آن چه غواصان می‌توانند به آن برسند، کار کنند.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 113