تَپ‌اخترها ستاره‌های عجیبی هستند که علامتهای رادیویی کوتاه و سریعی پخش می‌کنند. آن‌ها در سال 1967 در کمبریج انگلستان، توسط ستاره‌شناسانی که روی امواج رادیویی کار می‌کردند، کشف شدند. زمان بین‌علامتهای رادیویی، در تَپ‌اخترهای مختلف، متفاوت است. معمولاً از چند ثانیه تا قسمت‌های کوچکی از یک ثانیه تغییر می‌کنند. یک تَپ‌اختر تقریباً شبیه یک فانوس دریایی عمل می‌کند. در واقع تَپ‌اختر ستاره چرخنده‌ای است که دو شعاع، در دو جهت معکوس به فضا می‌فرستد. ستاره‌شناسان رادیویی (پرتو شناسان) می‌توانند این شعاع‌ها را هنگامی که به سرعت از مقابل تلسکوپ‌هایشان عبور می‌کنند، دریافت کنند.
تَپ‌اخترها باقیمانده اَبَر نواَخترها هستند؛ یعنی همان ستاره‌های معمولی که به پایان عمرشان رسیده و منفجر شده‌اند. معروف‌ترین تَپ‌اختر در وسط سحابی خرچنگ، قرار دارد و انرژی آن باعث روشنایی گازها در برج فلکی ثور می‌شود. ستاره‌شناسان چینی در سال 1054 میلادی، شاهد انفجار ستاره‌ای در این نقطه از آسمان بودند. تَپ‌اختر خرچنگ در هر ثانیه 30 علامت رادیویی می‌فرستد؛ به علاوه نور و اشعه ایکس که با همان سرعت از آن ساطع می‌شود.
ابرهایی از گاز و غبار
اخترشناسنان برای پدیده‌ای در آسمان که ستاره نیست ولی شبیه به توده‌ای نورانی و در عین حال، مه‌آلود است، کلمه «سحابی» را به‌کار می‌برند. کهکشان ما پر از ابرهای نورانی است که از گاز و غبار بین ستارگان تشکیل شده‌است. بعضی از آن‌ها خودشان نورانی هستند و بعضی دیگر، نور ستارگان نزدیک به خود را منعکس می‌کنند. بعضی ابرها هم تاریک و سیاه هستند و ما از آنجایی که آن‌ها نور ستارگان پشت خود را محو می‌کنند، به وجود آن‌ها و نیز محل آن‌ها پی می‌بریم.
اخترنماها
اخترنماها، اولین بار به خاطر امواج رادیویی بسیار قوی‌ای که از برخی نقاط آسمان دریافت می‌شد، کشف شدند و به‌وسیله تلسکوپ‌های معمولی به‌صورت نقاط ضعیف نورانی رؤیت گردیدند. اول به آن‌ها «منابع رادیویی نیمه ستاره» می‌گفتند که به معنای چیزی است که امواج رادیویی می‌فرستد و شبیه ستاره به‌نظر می‌رسد اما ستاره نیست. بزودی آن‌ها «اخترنماها» نام گرفتند.
اخترنماها، دورترین اشیائی هستند که ما می‌توانیم در فضا ببینیم. دورترین آن‌ها هزاران میلیون‌سال نوری با ما فاصله دارند. نور آن‌ها از زمانی به سوی ما فرستاده شده است که حتّی قبل از شکل گرفتن خورشید و کره زمین، در بین راه بوده است. بنابراین، اخترنماهایی را که ما اکنون می‌بینیم، اخترنماهای دورانی هستند که جهان بسیار جوان‌تر بوده است.
دانشمندان فکر می‌کنند که اخترنماها، مرکز کهکشان‌ها بوده‌اند؛ جایی که امروزه سیاه چال‌های عظیم فضایی وجود دارند. وقتی ستاره‌ها به داخل این سیاه‌چال‌ها می‌افتند، انرژی بسیار زیادی از آن‌ها خارج می‌شود (برای اطلاع بیشتر راجع به سیاه‌چال‌ها، صفحه 60 را مطالعه کنید).
👇سحابی منظومه جبّار 1600 سال نوری، از زمین فاصله دارد و در مرکز سرخ و درخشان آن، ابرهای گسترده‌ای از غبار وگاز که عمدتاً هیدروژن است به وسیله خوشه ذوزنقه‌ای شکل ستاره‌های جوان و داغ،نور افشانی می‌کنند.
تَپ اخترها نوعی ستاره هستند که به‌طور باور نکردنی‌ای متراکم می‌باشند. به آن‌ها ستاره‌های نوترونی هم گفته می‌شود. یک فنجان از مواد ستاره نوترونی، میلیون میلیون تن وزن دارد.
سریع‌ترین تپ‌اختر، در یک ثانیه، صدها بار به دور خود می‌چرخد و در هر چرخش، برق می‌زند.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 56