عالم ربانی و مرجع بزرگوار تقلید، حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) از شاگردان برجستۀ مکتب فقهی، اخلاقی و عرفانی حضرت امام خمینی(ره) بودند که در ایام محرم و صفر دهۀ نود، در جلسات درس اخلاق و معارف اسلامی خود، به بررسی ابعاد گوناگون حرکت و قیام امام حسین(ع) پرداختند. متن این مباحث تحت عنوان «سلوک عاشورایی» منتشر شده است.
«استقامت و پایداری» منزل پنجم از این مجموعۀ ارزشمند است که به علاقمندان معارف ناب اهل بیت(ع) تقدیم می‌گردد.
فهرست مطالب کتاب به شرح ذیل می‌باشد:
مروری بر زندگی‌نامۀ حضرت استاد(ره)
سخن ناشر
مقدمه
جلسۀ اوّل
طرح بحث
نفی بیعت با یزید؛ زمینهساز ظهور و بروز شخصیت امام حسین(ع)
سوم شعبان؛ روز تولد شخصی و شخصیتی امام حسین(ع)
استقامت و پایداری در حرکت امام حسین(ع)
پایداری در «حرکت به سوی حقّ» و «اقامۀ دین حقّ»
مراتب مختلف صبر
تفاوت صبر و استقامت
تفکیک صبر و استقامت در کلام امام علی(ع)
تأکید بر پایداری درکلام امام حسین(ع) و اصحاب ایشان
ابعاد عرفانی و اجتماعی قیام امام حسین(ع)
پایداری امام حسین(ع) در بُعد اجتماعی و معرفتی
آمیختگی مسائل اجتماعی و معرفتی در اسلام
نمونهای از پایداری اصحاب پیغمبراکرم(ص)
صبر میتواند آمیختۀ با استقامت باشد
در راه به پا داشتنِ دین حق،
باکی از مرگ نداریم
سلامِ اوّلین فدایی اباعبدالله(ع)
جلسۀ دوم
«مقام استقامت» در منازل معنوی
تأکید بر پایداری در وصیّتنامۀ حضرت
پایداری امام حسین(ع) در بُعد اجتماعی قیام
پایداری امام حسین(ع) در بُعد معنوی قیام
مناجات حضرت درکنار مزار
پیغمبر اکرم(ص)
امام حسین(ع)
از ابتدا نسبت به سرانجام بُعد معنوی حرکت آگاه بود
لوازم چهارگانۀ وصول به حق و اقامۀ حق
۱. تشخیص حق از باطل
۲. شناخت راه حق
3. حرکت در مسیر حق
۴. پایداری تا وصول به هدف
وصیّت پیغمبر اکرم(ص) به امام علی(ع)
ثمرۀ پایداری و استقامت
دو اثر انتشار خبر شهادت حضرت مُسلم(ع)
پایداران و ناپایداران در کاروان امام حسین(ع)
زهیر چگونه با حق آشنا شد و به حق پیوست؟
پایداری زهیر درمسیرحق
جلسۀ سوم
پایداری، مهمترین لازمۀ وصول به حق و اقامۀ حق
اگر پایداری نباشد، به مقصد نخواهی رسید
اگر امام حسین(ع) پایداری نمیکرد، امروز از اسلام خبری نبود
پایداری کن تا حیات الهی پیدا کنی
رابطۀ پایداری و حیات طیّبه
حرف اوّل و آخر: حق را بشناس و پایش بایست
انسان متلوّن، مورد خشم الهی است
«تلوّن» نقطۀ مقابل «استقامت»
منشأ تلوّن، کنارهگیری از حق است
امام علی(ع) معیار حق
عدم پایداری طلحه و زبیر
پایداری و استقامت، درس بزرگ امام حسین(ع)
روضهخوانی امام حسین(ع)
جلسۀ چهارم
موانع استقامت و پایداری
مؤمن، به نفس خویش بدگمان است
سوءظنّ ممدوح و سوءظنّ مذموم
مراقب باش دنیا فریبت ندهد
مانع وصول به حق تعلقات نفسانی است
چرا امام علی(ع) بعد از «استقامت»، بر «صبر» تأکید میکند؟
نقش صبر در استقامت و پایداری
اقسام صبر
صبر بر ناملایمات نفسانی
صبر در برابر تعلّقات و خواستههای نفسانی
استدامۀ پایداری، متوقّف بر صبر بر سرّاء است
اسوههای استقامت و پایداری
۱.پایداری ابودجانه در جنگ اُحد
ابودجانه از همۀ تعلّقات نفسانی دل برید
۲. پایداری همسر حبیب در ماجرای کربلا
جلسۀ پنجم
بررسی آیات قرآن کریم، پیرامون «استقامت»
ویژگیهای معنایی «خوف و حزن»
آیات مربوط به استقامت مختص به قیامت نیست
نقش تعلّقات دنیایی در ناپایداری
سرآمد تعلّقات و دلبستگیهای مادّی
یک معادله و معاملۀ عاقلانه
دلیل و مبنای پایداری دینداران
معادلۀ «دنیا با آخرت» و معاملۀ «نفس با بهشت»
«اولیای خدا»؛ یعنی کسانی که با خدا پیوند دارند
پایداری به واسطۀ تعلّق و پیوند با اولیای خدا
قطع تعلّقات دنیایی، زحمت و جانکندن میخواهد
نشانههای پیوند درونی و قلبی حرّ
معادله و معاملۀ حرّ در روز عاشورا
جلسۀ ششم
ارتباط «استقامت در دین» و «اعتقاد به ربوبیّت خدا»
دلیل تأکید بر کلمۀ «ربّ»
«لِلبَیتِ رَبٌّ… و لِلإبلِ رَبٌّ»
کعبه مربّی دارد
حالات چهارگانۀ مردم، در اعتراف به ربوبیّت خداوند
اهمّیت اعتراف به ربوبیّت حق
۱. اعتراف زبانی و تقلیدی
۲. اعتراف استدلالی و عقلی
وجه اشتراک و افتراق گروه اوّل و دوم
۳. اعتراف قلبی و مصونیتآور
۴. اعتراف شهودی ربوبیّت حق تعالی
شهود ابراهیمی معاد
شهود موسوی ربوبیّت
توحید ناقص کارساز نیست
ذکر توسّل
جلسۀ هفتم
مروری بر مباحث گذشته
اعتراف ایمانی در آیات و روایات
ایمان واقعی یعنی اعتماد به خدا
انواع پایداری و تفاوت آنها در آیات
گروهی که معادله و معامله ندارند، ولی اهل استقامتاند
وجه مشترک آیات مربوط به استقامت
تفاوتهای سهگانۀ دو گروه از مؤمنین
پایداری به دلیل «عدمتعلّق به دنیا» یا«عدم تعلّق به غیر خدا»
تفاوت نگاه اولیای خدا(ع) با دیگر مؤمنان
ولیّ خدا، فقط خدا را میخواهد
پایداری عبدالله بن حذاقه از یاران پیغمبراکرم(ع)
نمونههایی از پایداری اولیای خدا
پایداری سعیدبن عبدالله در شب عاشورا
پایداری زهیر و آرزوی هزار جان به قربان
امام حسین(ع)
جلسۀ هشتم
مروری بر مباحث گذشته
ریشۀ اصلی همۀ بیاستقامتیها
«ارتزاق از نِعم الهی» یا «تعلّق به نعمتها»
مانعیت «بُخل» و «سوء ظنّ به رزق»
معانی «بخل» و «سوءظنّ به رزق»
دوای مهّم ناپایداری
رابطۀ «ایمان» و «رذائل اخلاقی»
«ضعفِ ایمان» ریشۀ تمام ناپایداریها است
نتیجۀ برهان باید روی دل اثر بگذارد
ضعف ایمان نسبت به معاد
اثبات فطری معاد
ترجیح دنیا بر آخرت، اشتباه در تشخیص بر مصداق است
خطر بیدار نشدن!
نه رضای خدا، نه رضای شیطان و نه رضای خودمان
علّت ناخشنودی ما از مرگ
ضعف ایمان نسبت به وعده و وعیدهای خدا
تفاوت اساسی اولیای خدا با دیگران
استقامت اولیای خاصّ خدا
چرا اولیای خاصّ خدا ازمرگ نمیهراسند؟
تفاوت «خلیل الله» با «حبیب الله»
اصحاب حسین(ع) خواستهای نداشتند، جز حسین(ع)
جلسۀ نهم
مروری بر مباحث گذشته
منشاء اصلی تمام ناپایداریها
دلیل وعده و وعیدهای الهی نسبت به تمامی احکام
«پاداش ده برابر، کیفر مساوی»؛ پس استقامت کن
آثار یقین به آخرت در استقامت و پایداری
باید گفت: «ربِّ إنّی مغلوبٌ فانتَصِر»
هر تغییری «تدریجی الحصول» است
جوانان دقّت کنند!
انحراف اعتقادی تدریجی است
انحرافات عملی تدریجی است
راه انحصاری رسیدن به «برّ» انفاق است
دو گناه بزرگ و خطرناک در مسیر خودسازی
دینداری یعنی پایداری
تفاوت سطوح مؤمنین
«پاکبازی» نه «سوداگری و معامله»
امام صادق(ع)
آیه را این طور بخوان!
سرآمد نعمتهای متّصله و منفصله: «جان» و «آب»
حضرت اباالفضل العبّاس(ع) بر اوج قلّۀ «بِرّ و نیکی»
پایداری و پاکبازیِ حضرت قمربنی هاشم(ع)
جلسۀ دهم
مروری بر مباحث گذشته
تعبّد یعنی «پذیرش»، بدون چون و چرا
روحیۀ تعبّد و تنسّک، عامل پایداری و استقامت
داستان معروفِ سهل بن حسن خراسانی
تعبّد و تنسّک پایۀدینداری و پایداری
بررسی چند اشکال و شبهه دربارۀ «تعبّد»
۱. میدانست که اتّفاقی نمیافتد
۲. اگر خود امام(ع) بفرماید ماهم عمل میکنیم
تنسّک کارساز است نه تمسّک
کار دشمن ترویج لاأبالیگری و بیبندوباری است
استقامت و روحیۀ تعبّد در قرآن کریم
تطبیق بحث با آیات و روایات
قبحِ عقلیِ «تجرّی»
«قبحِ تجرّی» و «حسنِ انقیاد»
حُسنِ عقلیِ «انقیاد»
بررسی این حکم عقلی از منظر شرع؛ «اخبار من بلغ»
«تشیّع» یعنی پیوند قلبی با اولیای خاص خدا
پیوند با امام حسین(ع) مصونیتآور است
ما هرچه داریم از امام حسین(ع) است
پیوند با امام حسین(ع) ازلی و ابدی است
پیوند انبیای الهی(ع) با امام حسین(ع)
پیوند حضرت آدم(ع) با امام حسین(ع)
پیوند حضرت زکریّا(ع) با امام حسین(ع)
ذکر توسّل
مواظب باشید لاابالی نشوید!
جلسۀ یازدهم
مروری بر مباحث گذشته
هدف کلّی و عملی امام حسین(ع) از قیام
احیای فروع و جنبههای عملی دین
ایستادگی برای بقای روح تعبّد
احیای همۀ احکام دین
عوامل مؤثّر بر روحیۀ تعبّد
۱. عامل فردی و درونی: خودسازی
۲. عامل جمعی و بیرونی: محیطهای چهارگانۀ تربیتی
فضای پنجم؛ فضای کلّیِ حاکم بر جامعه
تأثیرگذاریِ «شیوۀ کاری» بیش از تبلیغات است
نقش مسئولان و حاکمان، در فضاسازی جامعه
اهمّیت استقامت «حاکم جامعه» در آیات قرآن
«استقامت» در ربط با عمل به احکام است
فقط باید تابع خواستههای خدا بود
گاهی ابلاغِ تنها کافی نیست
معنای سنگینترین دستور بر پیغمبراکرم(ص)
کُلُّکُمْ رَاعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسؤُولٌ
نقش مسئولین اجرایی در پایداری جامعه
حاکمان، مسئول پایداری امّت هستند
یزید، هم حکومت را غصب کرده بود و هم مردم را به فساد میکشاند
حاکم جامعه، مسئول مقابله با فاسد است
دشمن میخواهد هیچکس متعبّد نباشد
تمام لاابالیگریهای جامعه، به عهدۀ مسئولین جامعه است
بیتفاوتی نسبت به فضای جامعه بزرگترین جرم است
مردم یا «تابع مسئولیناند» یا «تابع دنیا»
امام حسین(ع) علّت مبقیۀ اسلام
قیام امام حسین(ع)، حرکتی برای بقای اسلام
چه اصلاح و چه افساد، تدریجاً حاصل میشود
فساد به دلیل همسویی با نفسانیات، سریع ایجاد میشود
امام حسین(ع) «هرچه داشت» را داد و «اسلام» را زنده کرد
ذکر توسّل
جلسۀ دوازدهم
مروری بر مباحث گذشته
۱. ضرورت هماهنگی میان «حرف و عمل» در روایت نبوی(ص)
بایدهای تربیت و ساختن روحیۀ تعبّد
عدم هماهنگی میان «ظاهر، گفتار و کردار»؛ یعنی «سازنده نبودن»
عدم هماهنگی میان «ظاهر، گفتار و کردار» منافق درست میکند
۲. ضرورت هماهنگی میان «ظاهر و باطن»
ضرورت اصلاح باطن برای مربّی در روایات
انواع مسئولیّتها؛ انتخابی و اجباری
باید خودت را بسازی،
تا بتوانی به وظایفت نسبت به دیگران، عمل کنی
رابطۀ خودسازی با مسئولیّت تربیتی دیگران
تنها، کارِ «لله و فی الله» مؤثّر است
اصلاح کردن روز به روز، آسان میشود
«هرقدر» که خودت را ساختی، نسبت به دیگران «مسئولی»
اوّل تشخیص توان، بعد اقدام به پذیرش مسئولیّت
«رقابت» برای پذیرفتن «سنگینترین» مسئولیّت الهی
اگر دینداری و میبینی نمیتوانی، کار را رها کن
مسئولیّتپذیریِ یک مؤمن وارسته
کار برای خدا، دلها را جذب میکند
در آخر هم، کار را به خودش واگذار کن
«منم منم»؛ یعنی از خدا خبری نیست
چرا امام حسین(ع) قیام کرد، ولی امیرالمؤمنین(ع) سکوت کرد؟
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.