عالم ربانی و مرجع بزرگوار تقلید، حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) از شاگردان برجستۀ مکتب فقهی، اخلاقی و عرفانی حضرت امام خمینی(ره) بودند که در ایام محرم و صفر دهۀ نود، در جلسات درس اخلاق و معارف اسلامی خود، به بررسی ابعاد گوناگون حرکت و قیام امام حسین(ع) پرداختند. متن این مباحث تحت عنوان «سلوک عاشورایی» منتشر شده است.
«عزّت و ذلّت» منزل هفتم از این مجموعۀ ارزشمند است که به علاقمندان معارف ناب اهل بیت(ع) تقدیم میگردد.
فهرست مطالب کتاب به شرح ذیل میباشد:
مروری بر زندگینامۀ حضرت استاد(ره)
سخن ناشر
جلسۀ اول
مقدمه
در جلسۀ با ولید
خطبه در مکّه
سخنان امام حسین(ع) در چهار موقعیّت حساس
سخنان امام حسین(ع) در مدینه
در برخورد با حُرّ
سخنان روز عاشورا
در جلسۀ با ولید و مروان
گفتگو با محمّد بن حنفیّه
خطبۀ امام حسین(ع) در مکّه
سخنان امام حسین(ع) در برخورد با حُرّ
سخنان امام حسین(ع) در ظهر عاشورا
محور سخنان امام حسین(ع)
«عزّت و ذلّت» در آیات و روایات
«عزّت ذاتی» و «عزّت اعطایی»
عزّت در دعای عرفه
تفاوت «ذلّت» و «غربت»
نمونۀ یک «عزیزِ غریب»
ذکر توسّل
جلسۀ دوم
دروس عملیِ امام حسین(ع) برای بشریّت
امتیاز دروس امامحسین(ع)
دلیل پرداختن به عزّت و ذلّت
معنا و مفهوم «عزّت»
ریشۀ «عزّت» در قرآن کریم
ترتّب اسمای الهی بر یکدیگر
تقدّم صفت «قوی» بر «عزیز»
«عزّت» از صفات ذاتی حقتعالی
راه تحصیل عزّت واقعی
ویژگیهای عزّت حقیقی
1. دوام و بقاء
2. برتری و غلبه
اضافی بودن استیلا
انواع استیلا
معنای «قوی» و «عزیز» در مورد خدا
3. از سر محبّت
آموزۀ کربلا
تطبیق بحث با قیام امام حسین(ع)
تسخیرکنندۀ قلبها
دستگیری امام حسین(ع)
تسخیر قلب زهیر
ذکر توسّل
جلسۀ سوم
پیوند مِلک، مُللک و عزّت
1. ملکیّت حقیقی
انواع ملکیّت
2. ملکیّت اعتباری
حقیقت ملکیّت
حقیقت مُلک و اقسام آن
محور عزّت، مِلک و مُلک
حقّ حاکمیّت اهلبیت(ع)
جلوگیری از شبهه
حقّ حاکمیّت امام حسین(ع)
تفاوت «عزّت» با «عظمت»
عزّت الهی
معنا و رابطۀ عزّت و عظمت
انواع عزّت و متعلّق بودن همۀ آنها به خدا
تعدّد عزّت
امام حسین(ع) دل میبَرَد و دلرُبا است
دلربایی در کوفه
دلربایی در مکّه
ذکر توسّل
جلسۀ چهارم
مروری بر مباحث گذشته
مصادیق استیلای واقعی امام حسین(ع)
در کلام فرزدق
در کلام بشربن غالب
مساوق بودن حکومت واقعی با عزّت
اطلاع امام(ع) از وضع کوفه
رابطۀ با خدا
عوامل پیدایش «عزّت»
اعطایی و الهی بودن عزّت
بُریدن از ماسویالله
امام حسین(ع)، عزیزِ عزیزانِ عالم
انقطاع کامل
دستگیری از افتادگان
ذکر توسّل
جلسۀ پنجم
مروری بر مباحث گذشته
جایگاه قلب مؤمن
نقش «انقطاع» در پیدایش عزّت
سرّ عزّت انبیای الهی
چه وقت انسان، ذلیل میشود؟
بدترین ذلّتها
بیان قرآن دربارۀ عزّت و ذلّت
انقطاع همراه با اتّصال به خدا
ذلّت در برابر خدای متعال
بیتوجّهی پیامبران(ع) به مادّیات
دستگیری از وهب
استفاده از عزّت برای هدایت
دستگیری از حُرّ
ذکر توسّل
جلسۀ ششم
مروری بر مباحث گذشته
معنای «انقطاع» در روایات
عوامل و موانع قلبی پیدایش عزّت
مانعیّت «حرص» و «طمع»
عوامل درونی زمینهساز عزّت
ملکه «قناعت»
اطاعت از خدا
عوامل بیرونی زمینهساز عزّت
عوامل بیرونی و درونی در قرآن کریم
اهل بیت(ع) عزیزان عوالمِ وجود
ترس دشمنان، از ائمه(ع)
عزّت امام موسی بن جعفر(ع)
منشئات تحت سیطرۀ اولیا(ع)
عزّت امام حسین(ع)
اظهار وفاداری اصحاب
«ماسویٰالله» مسخّر امام حسین(ع)
ذکر توسّل
جلسۀ هفتم
مروری بر مباحث گذشته
حدود امر الهی
عزّت بیشتر
آثار پیروی از اوامر الهی
معنای ذلّت در برابر خدا
توجّه به رضای خلق
عزّت ظاهری و غیر واقعی
عزّت و تعزّر
رابطۀ عزّت واقعی و ظاهری
«تقوا»، جامع عوامل عزّت
جایگاه تقوا
محبوبیّت و عزّت متّقی
آثار عزّت در معارف اسلامی
روایت اوّل
روایت دوم
روایت سوم
ابزارهای عزّت دنیایی
عزیز غریب
ذکر توسّل
جلسۀ هشتم
عزّت طلبی فطری
ادراک «عزّت»
مصادیقی از ادراک عزّت
ادراک عزّت توسّط قوا
دغدغۀ قوای سهگانه
عزّت انسانی و عزّت حیوانی
ذلّت صغیره و کبیره
عزّت موهوم
معنای ذلّت صغیره و ذلّت کبیره
اثر «کظم غیظ»
دلیل تشویق روایات بر اطاعت از خدا و مقابلۀ با نفس
تضاد ادراک عقل و نفس
ملازمۀ «عزّت حقیقی با ذلّت نفس»
«عزّت» و بندگی در ادعیه
در مناجات امیرالمؤمنین(ع)
در مناجات امام سجاد(ع)
خطر عزّت ظاهری
نگاهی دیگر به عوامل ایجاد عزّت
ذلّت در برابر حقّ
محوریّت حقّ در عزّت
حقّ محوری اهل بیت(ع)
اعتراف دشمنان
حقمحوری حضرت علیاکبر(ع)
ذکر توسّل
جلسۀ نهم
نیاز فطری انسان به بینیازی
راه رسیدن به احساس بینیازی
معنای عزّت نفس و غنای حقیقی
«توکّل»، لازمۀ انقطاع از غیرخدا
جایگاه عزّت و غنا
رابطۀ «توکّل» با «عزّت و غنا»
معنای توکّل
چند تصوّر اشتباه، دربارۀ «توکّل»
توکّل در عزّت
توکّل در گفتار امام حسین(ع)
نتیجۀ توکّل
پایداری بر حقّ
کمک خواستن از خدا
توکّل در رفتار امام حسین(ع)
حرکتی عزّتمندانه
اطاعت از خدا، رسول(ص) و اولیالأمر(ع)
دلیل عزّت و عظمت حضرت اباالفضل(ع)
عزّت ظاهریِ علمدار امام حسین(ع)
اطاعت از ولیّ أمر
ذکر توسّل
جلسۀ دهم
عزّت الهی و شیطانی
عزّت ناشی از اطاعت خدا
عزّت ناشی از اطاعت خلق
عزّت خیالی، ذلّت ظاهری
حقیقت عزّت شیطانی
وهم، غضب و شهوت
عوامل و موجبات «عزّت شیطانی»
عزّت توهّمی و لااُبالیگری دینی
ریا و فریبکاری
دلایل لااُبالیگری
منش رفتاری امام حسین(ع)
ویژگی عزّت توهّمی
وظیفۀ مؤمن در قبال «عزّت الهی»
خوارشدن، ممنوع
خواری موهوم
عطیۀ الهی
عدم سلطهپذیری مؤمن
دلیل برخی مکروهات
نفی سلطۀ کفّار
نقش «عزّت» در فقه و معارف اسلامی
جایگاه «جهاد» و «شجاعت»
استواری مؤمن
ذکر توسّل
جلسۀ یازدهم
تفاوت «ذلیل شدن» و «پذیرش ذلّت»
وسیلۀ کسب عزّت حقیقی
عوامل افزایش عزّت الهی
درجهبندی عزّت
ملاک اعطای عزّت
برخی عوامل
جایگاه صبر در افزایش عزّت الهی
آثار صبر
صبر بر مصیبت
مراتب عالیۀ صبر
جایگاه صبر در حرکت امام حسین(ع)
استثنا بودن امام حسین(ع)
صبر امام حسین(ع)
ذکر توسّل
جلسۀ دوازدهم
مروری بر مباحث گذشته
ارواح چهارگانۀ انسان
رابطۀ «عزّت و ذلّت» با «موت و حیات»
اهمّیت روح انسانی
عقل نظری و عملی
انسان زنده
رابطۀ عقل و حیات در روایات
مرگ، بهتر از ذلّت است
مرگ سعادتمندانه
تقابل حیات و ذلّت
شعارِ همسو با فطرت
ذکر توسّل
جلسۀ سیزدهم
مروری بر مباحث گذشته
فضیلت موت حیوانی بر موت انسانی
بهتر از زندگی حیوانی
حقیقت محبّت به زندگی حیوانی
انواع وجود
«عزّت و ذلّت» در انواع چهارگانۀ وجود
حیات و عزّت در انواع وجود
ذکر و یاد نیک
جاودانگی یاد و نام
ذکر توسّل
جلسۀ چهاردهم
عزّت بینظیر امام حسین(ع)
زمینۀ اعطای عزّت الهی به امام حسین(ع)
آثار عزّت امام حسین(ع) برای ایشان
قرار گرفتن امامت در ذریّۀ ایشان
شفا در خاک کربلا
آثار عزّت امام حسین(ع) بر آب و خاک کربلا
استحباب خوردن خاک کربلا
آثار خاک کربلا بر عبادات و اعمال
آثار عزّت امام حسین(ع) بر حریمِ حرم
استحباب برداشتن کام نوزاد با آب یا خاک کربلا
عزّت آب فرات
محل استجابت دعا
وسعت حریم حسینی(ع)
نماز در حریم حسینی(ع)
تعابیر قرآنی از کربلا
بهترین عمل مستحبّی
فضیلت زیارت امام حسین(ع)
زیارت حضرت در ایّام مختلف
فضیلت زائران امام حسین(ع)
جمعبندی و تطبیق مباحث
سیطرۀ عزّت امام حسین(ع)
دلیل توسّل به اولیا(ع)
زیارت کردن جابربن عبدالله انصاری
ذکر توسّل
جلسۀ پانزدهم
مروری بر مباحث گذشته
نقش«انصاف» در ایجاد عزّت
معنای انصاف و اقسام آن
جایگاه انصاف در قرآن کریم
جایگاه انصاف در روایات
تعریف امر مولوی
تعریف امر ارشادی
فطری بودن رعایت «انصاف»
تعریف عقل نظری و عملی
عقل، مُدرک حُسن انصاف
امر به عدالت، موعظۀ الهی
عمومیّت رعایت انصاف در روابط
نقش انصاف در جلب قلوب
ذکر توسّل
درس انصاف امام حسین(ع)
جلسۀ شانزدهم
مروری بر مباحث گذشته
حقوق الهی و انسانی
حقوق الهی الزامی و غیر الزامی
اقسام حقوق و تکالیف
اقسام ادای حقوق و تکالیف
حقوق انسانی الزامی و غیر الزامی
ادای انصاف از قِبَلِ خود
فضیلت انصاف از قِبَلِ خود
توصیۀ انصاف به حاکمان
انصاف بدون سوداگری
حقّ، دادنی است؛ نه گرفتنی
انصاف امام(ع) و بیانصافی دشمنان
یک استثنا
ذکر توسّل
جلسۀ هفدهم
مروری بر مباحث گذشته
حقوق شخصی و غیر شخصی
لزوم رعایت انصاف از جانب منسوبین
معنای انصاف خویشان و دوستان
آثار انصاف با مردم
جلب قلوب
استواری پیوندها
برطرف کنندۀ دشمنیها
افزایش قدرت و حکومت
زمینۀ دوام عزّت
دلیل سلب عزّت
حکومت کوتاه یزید
بیانصافی و ذلّت دشمنان امام حسین(ع)
گریۀ پیغمبراکرم(ص)
ذکر توسّل
جلسۀ هجدهم
ترادف عدل و انصاف
معنای عدل
انصاف نسبتبه خدا
حقّ الوهیّت و عبودیّت
حقّ خدا در نعمتها
معنای انصاف و بیانصافی در برابر خدای متعال
مصداق بیانصافی بندگان
نعمت ارسال رسُل و ادای حقّ آن
ذکر توسّل
جلسۀ نوزدهم
مروری بر مباحث گذشته
فطری بودن حقّ مُنعِمیّت
حقّ مُنعِمیّت، خدای متعال
«شُکر» در آیات و روایات
چگونگی ادای حقّ مُنعِمیّت
انواع سهگانۀ شکر
تناسب شکر با نعمت
مختصات شکر عملی
محاسبۀ منصفانه
انواع عبادت
چگونگی و آثار ادای حقّ الوهیّت
تفاوت شکر نعمت با عبادت شاکرانه
عزّت یافتن
زیادتی نعمت
آثار رعایت انصاف نسبتبه خدا
مصداق حکومت الهی بر قلوب
در کلام امام سجاد(ع)
در ورود کاروان به مدینه
ذکر توسّل
جلسۀ بیستم
موقعیّت خطیر صاحبان نعمت
خطر بیانصافی
کمترین حقّ خدا
ناتوانی بر گناه
نداشتن نعمت
نعمت گناه نکردن
محدودۀ درخواست از خدا
دید حیوانی
محصور نبودن نِعَم الهی در امور مادّی
بزرگترین نعمت
نعم ظاهری و باطنی
نعمت پیغمبراکرم(ص)
نعمت واقعی نبودن امور مادّی
نعمت ولایت اهلبیت(ع)
بیانصافی امّت با پیامبراکرم(ص)
تطبیق بحث با تاریخ صدر اسلام
بیانصافی امّت با نعمت باطنی
ذکر توسّل
جلسۀ بیست و یکم
مروری بر مباحث گذشته
چیستی تمام نعمت
ناچیز بودن نِعَم مادّی
چگونگی اتمام نعمت و راه دستیابی به آن
راه رسیدن به «تمامِ نعمات»
۱. راه لفظی
راههای افزایش نعمت
۲. راه عملی
آثار ادای حقّ مُنعِم
آثار عَرضی و طولی
ایجاد ملکۀ تقوا
مواعظ امام حسن(ع) به جناده
ذکر توسّل
جلسۀ بیست و دوم
مروری بر مباحث گذشته
موجب ازدیاد نعمت
رابطۀ عمل بنده، با بقا وزوال نعمت
موجبات زوال نعمت
خدا نعمت را نمیگیرد
وحشی بودن نعمتها
تأثیر بیانصافی روی نعمتها
ریشۀ مشکلات
شهادت نعمتها
ذکر توسّل
جلسۀ بیست و سوم
ادامۀ بررسی موجبات خاصّۀ عزّت
محوریّت «کظم غیظ»
«عفو» از موجبات خاصّۀ عزّت
آثار عفوی که نقش تخریبی دارد
معنا و انواع عفو
آثار شخصی
آثار اجتماعی
ضربه زدن به مکتب
نفی دوگانگی در سیرۀ معصومین(ع)
دلایل ایستادگی حضرت زهرا(س)
تطبیق بحث با سیرۀ معصومین(ع)
جنبههای دینی و مکتبی قیام امام حسین(ع)
جلسۀ بیست و چهارم
یکی از موجبات خاصّه و محوری عزّت
عامل عفو
عامل کظم غیظ
عامل صفح
تفاوت عوامل سهگانه در مقابل حِلم
معنای حِلم
بیان مقایسه
عفو و صفح در قرآن کریم
مهار غضب، زمینۀ اعطای عزّت
«مقابلۀ با خشم» هم، عنایت الهی است
ذکر توسّل
جلسۀ بیست و پنجم
دلیل عزیز شدن خویشتندار از غضب
القائات شیطانی
توهّم ذلّت
جایگاه خویشتنداری از غضب در روایات
خواری برای ستمکاران است
بررسی روایت
«ظالم» در قلبها جا ندارد
عفو، امری فطری و انسانی
صفح بعد از عفو
جمعبندی عوامل سهگانۀ عزّتآفرین
«حفظ زبان» از موجبات خاصّۀ عزّت
حرف نسنجیده، خوارکننده است
خدا برخی را با «زبان» رسوا میکند
ذکر توسّل
جلسۀ بیست و ششم
عوامل عزّت جامعۀ اسلامی
1. جهاد فی سبیل الله
2. حفظ وحدت
عوامل ذلّت جامعۀ اسلامی
1. مالاندوزی
2. رباخواری
3. زمامداری نالایقها
4. ترک جهاد فیسبیلالله
در حکومت شایستگان
شرط عزّتآفرینیِ «حفظ وحدت»
سوءاستفاده از شعار وحدت
ذکر توسّل
کتابنامه
فهرست آیات
فهرست روایات
فهرست نمایه
فهرست اشعار
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.