عالم عامل ربانی و مرجع بزرگوار مرحوم حضرت آیهالله حاج آقا محتبی تهرانی(ره) از شاگردان برجستۀ مکتب فقهی، اخلاقی و عرفانی امام خمینی(ره)، پس از سالیان سال تدریس اخلاق و معارف اسلامی، به تبیین مبانی تربیت دینی و تأدیب الهی انسان پرداختند که متن این جلسات تحت عنوان ادب الهی منتشر میشود. تربیت مربی پنجمین جلد از این مجموعۀ ارزشمند است که توسط انتشارات مؤسسۀ پژوهشی فرهنگی مصابیحالهدی به علاقمندان معارف ناب اسلام و دلدادگان مکتب حقّۀ اهل بیت عصمت و طهارت(ع) تقدیم میگردد.
خودسازی و دیگرانسازی از وظایف مهمّ انسان است. در این کتاب، مختصاتی که انسان باید برای اثرگذاری بر دیگران داشته باشد، بررسی میشود. حضرت استاد(ره) ضمن بیان اینکه خودسازی، مقدّمۀ دیگرانسازی است، نقش مهمّ خودسازی را در تربیت دیگران تبیین میکنند. از این رو علاوه بر معلّمان که مخاطبان اصلی این بیانات هستند، این مباحث که در شانزده جلسه طرح گردیده است، مورد نیاز همۀ اقشار جامعۀ اسلامی است.
فهرست مطالب این کتاب به شرح ذیل میباشد:
مقدّمه
جلسۀ اوّل
تربیت از عناوین قصدیّه نیست
شرایط اساسی مربّی
اوّلین و اساسیترین شرط برای یک مربّی
مربّی باید قدرت کنترل شهوت، غضب و وهم خود را داشته باشد
امامخمینی(ره): تأدیب نفس، سرلوحۀ دعوت انبیا(ع)
ساختار نفس، بر سوء ادب است
جلسۀ دوم
مروری بر مباحث گذشته
عوامل تحریک کنندۀ غضب و شهوت
عامل اوّل: مال
عامل دوم: جاه
عامل سوم: شهوت جنسی
هدف انبیا(ع)، کنترل قوای درونی است
یک شاهد قرآنی
نکاح؛ عامل کنترل شهوت
تلاش انبیا(ع) برای زنده کردن میلبه جاودانگی
عوامل کنترل قوای درونی
راه رسیدن بهراحتی
جلسۀ سوم
مروری بر مباحث گذشته
تأدیب خود مقدّم بر تأدیب دیگران است
تأدیب عملی مقدّم بر تأدیب لسانی است
اولویّتهای تربیت خود و دیگران
تأدیب نفس سر لوحۀ دعوت انبیا(ع)
حداقل شرایط لازم برای مربّی
چگونگی مهار کردن «نَفْس حیوانی»
«جهاد اکبر»؛ یعنی تأدیب نفس
جهاد اکبر و جهاد اصغر
تأدیب نفس بهمرور آسان میشود
باید بُعد معنوی را شکوفا کرد
تأدیب نفس أوجب واجبات مربّیان
پیروی از هوای نفس، «عقل» انسان را زائل میکند
جلسۀ چهارم
مروری بر مباحث گذشته
توصیف قوّۀ واهمه
قدم اوّل در تأدیب نفس
مُراد از قوّۀ واهمه و اهمّیت تربیت آن
ضبط خیال، خطّ مقدّم مبارزه با شیطان
تسلّط پیامبراکرم(ص) بر قوّۀ واهمه
حقّه بازی، کاراصلی قوّۀ واهمه
راه عملی تأدیب قوّۀ واهمه
تفکّر صحیح
سرنخهایی برای تفکّر
جلسۀ پنجم
مروری بر مباحث گذشته
عرصههای دیگری برای تفکّر
علّت اصرار بر مسئلۀ «تفکّر» برای تأدیب نفس
مربّی اصلی انسان عقل عملی او است
تربیت تعبّدی نیست
انسان نیازمند تذکّر است
مُراد از «موازنه»
«موازنه» انسانساز است
«موازنه» شاخۀ دیگری برای «تفکّر»
ورود به منزل «عزم»
شکل دیگری از «موازنه»
تفاوت «عَزم» با «جَزم»
عزم جوهرۀ انسانیّت است
متعلّق عزم چیست؟
جلسۀ ششم
مروری بر مباحث گذشته
آنچه عزم انسان را سُست میکند
نشانۀ ورود به منزل «عزم»
عمل کردن بر اساس عقل و شرع
باید از ظاهر شروع کرد
کنترل و مهار نیروی شهوت
تعبیر قرآن از شهوت
قدم بعدی در تأدیب نفس
ضرورت کنترل هواهای نفسانی
تفاوت میان «هَویٰ» و «شهوت»
مُراد از شهوت، تنها شهوت جنسی نیست
آثار سوء تبعیّت از هوای نفس
جلسۀ هفتم
مروری بر مباحث گذشته
مُراد از تأدیب نفس
ضرورت و چگونگی تأدیب نفس
با ارزشتر از نفس تربیت شده وجود ندارد
باید از اعمال ظاهری شروع کرد
جایگاه تربیت اعضا و جوارح در تأدیب نفس
اصرار انبیا(ع) براطاعت امر الهی در مقام عمل
اهمّیت تربیت اعضا و جوارح
ابعاد وجودی انسان
ضرورت رعایت ادب ظاهری
چگونگی اصلاح صورت ملکوتی انسان
چگونگی تبدیل صورت ملکوتی انسان به حیوانات
تلاش انبیا(ع) برای حفظ صورت ملکوتی انسان
در قیامت با هرکس طبق صورت ملکوتی او رفتار میکنند
ضرورت رعایت ادب باطنی
چیستی ادب باطنی
ذکر توسّل
جلسۀ هشتم
مروری بر مباحث گذشته
ادب ظاهری و ادب باطنی
ضرورت توجّه به آداب ظاهری
آثار سوءِ تخلّف از آداب ظاهری
خروج از دیوان صدّیقین
رعایت آداب ظاهری آرایش مؤمن است
ادب الهی؛ یعنی مرزشناسی و مرزداری
تنها مکتب انسانساز
ذکر توسّل
جلسۀ نهم
مروری بر مباحث گذشته
مُراد از تطهیر و تزکیۀ قلب
حقیقت مرزشناسی و مرزداری
معنای تأدیب قلب
کیفیّت تأدیب قلب
قلب باید مخزن محبّت الهی باشد
ادب قلب به تطهیر آن است
سلامت قلب در تأدیب آن است
عامل رشد بُعد قلبی انسان
چگونگی رشد بُعد قلبی انسان
رشد قلب انسان در ربط با حالات
رشد قلب انسان در ربط با اعمال
ذکر توسّل
جلسۀ دهم
مروری بر مباحث گذشته
جایگاه قلب مؤمن
جایگاه و ارزش قلب انسان
اهمّیت و ارزش تأدیب قلب
قلب انسان جایگاه اختصاصی خداوند است
تأدیب قلب باارزشترین کار است
باارزشترین انسان
باارزشترین ادب
ادب قلبی پیامبراکرم(ص)
جایگاه ذکرالله در تأدیب قلب
حیات و ممات قلب
قلب منشأ ادب و بیادبی
ذکر توسّل
جلسۀ یازدهم
مروری بر مباحث گذشته
عامل اصلی تربیت قلب در نماز
معنای حضور قلب
اهمّیت نماز
معنای فراغت وقت
معنای فراغت قلب
اقسام مختلف حضور قلب
حضور قلب در عبادت
حضور قلب اجمالی
حضور قلب تفصیلی
نماز حضرت زهرا(س) عبادت واقعی است
ذکر توسّل
جلسۀ دوازدهم
مروری بر مباحث گذشته
تجلّی خدا در قلب
اگر قلب محبوب خدا شود
آثار تأدیب قلب
حالات سه گانۀ قلب در امور معرفتی
قلب سلیم
حُسن و یا سوء ادب قلب
معنای «افراط»، «تفریط» و «تعادل»
موازنۀ خوف و رجا
سنجش اعمال، با اثر سازندگی آنها روی قلب
«حُسن ادب» در نگاه «اهل معرفت»
جلسۀ سیزدهم
مروری بر مباحث گذشته
مُراد از حُسن ادب
مصادیق حُسن ادب
اختلاف در مصادیق ادب
«سلام» مصداق حُسن ادب در اسلام
معنای «سلام»
جامعیّت دین مبین اسلام
اسلام برای هر کاری برنامه دارد
انعکاس توحید در اعمال
تشخیص مصادیق حُسن ادب
حُسن ادب در مقدّمات اعمال
ضرورت تبعیّت از الگویهای تربیتیافته
هدف از «اسوۀ حسنه»
ادب خوابیدن در کلام امامعلی(ع)
جلسۀ چهاردهم
مروری بر مباحث گذشته
هدف خداوند از تربیت انبیا(ع)
لزوم تربیت در جمیع ابعاد وجودی
اقسام تربیت الهی
مُراد از تربیت «بلاواسطه»
مُراد از تربیت «باواسطه»
امر تربیت باید به خداوندمتعال منتهی شود
اقسام تربیت «بلاواسطه»
معنای تربیت «بلاواسطۀ و مستقیم»
تربیت مستقیم و بلاواسطۀ پیامبر اکرم(ص)
آموزش مستقیم ادب فنایی به پیامبر اکرم(ص)
جلسۀ پانزدهم
مروری بر مباحث گذشته
تربیت غیرمستقیم پیامبر اکرم(ص)
تربیت غیرمستقیم انبیای الهی(ع)
اقتدا عملی پیامبر اکرم(ص)
مؤثّرترین روش در تأدیب و تربیت
اهمّیت تربیت دیداری
حقیقت ولایتپذیری
روش مؤمن زیرک
بهترین هدایت
جمعبندی مطالب
تذکّری دربارۀ ماه رجب
جلسۀ شانزدهم
مروری بر مباحث گذشته
اهمّیت دیدگاه الهی
ملاک تأدیب و تربیت الهی
امامخمینی(ره): ادب باید الهی باشد
روند تربیت اولیایالهی(ع)
تأدیب مستقیم و تأدیب غیرمستقیم
اقسام تأدیب الهی
اهمّیت اقتدای عملی به روش انبیا(ع)
مقایسۀ روش تربیتی غیرمستقیم با «سنّت»
اهمّیت روش تربیتی رفتاری
جمعبندی مطالب
کتابنامه
فهرست آیات
فهرست روایات
فهرست نمایه
فهرست اشعار
مروری بر زندگینامۀ حضرتاستاد(ره)
دربارۀ مؤسّسۀ مصابیحالهُدیٰ
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.