عالم عامل ربانی و مرجع بزرگوار مرحوم حضرت آیهالله حاج آقا محتبی تهرانی(ره) از شاگردان برجستۀ مکتب فقهی، اخلاقی و عرفانی امام خمینی(ره)، پس از سالیان سال تدریس اخلاق و معارف اسلامی، به تبیین مبانی تربیت دینی و تأدیب الهی انسان پرداختند که متن این جلسات تحت عنوان ادب الهی منتشر میشود. تربیت فرزند سومین جلد از این مجموعۀ ارزشمند است که توسط انتشارات مؤسسۀ پژوهشی فرهنگی مصابیحالهدی به علاقمندان معارف ناب اسلام و دلدادگان مکتب حقّۀ اهل بیت عصمت و طهارت(ع) تقدیم میگردد.
یکی از مهمترین دغدغههای والدین، به کار بردن شیوۀ تربیتی صحیح است. در این مجموعه که شامل سی و یک جلسه است، تربیت انسان از بدو تولّد، مورد بررسی قرار گرفته میگیرد. حضرت استاد(ره) برای اولین بار، با ایجاد طبقهبندی دقیق در مسئله تربیت فرزند، راه را برای درک مسیر صحیح تربیت، روشن میکنند. معظمله(ره) به تفصیل، نقش تربیتی محبطهای خانوادگی، آموزشی، شغلی و رفاقتی را تبیین میکنند.
فهرست مطالب این کتاب به شرح ذیل میباشد:
مقدّمه
جلسۀ اوّل
لزوم تربیت دینی جامعۀ اسلامی
اهمّیت و معنای «غیرت»
حبّ حیوانی و غیرت حیوانی
انواع «حُبّ» و ریشههای «غیرت»
حبّ انسانی و غیرت انسانی
حبّ دینی و غیرت دینی
معرّفی محیط خانوادگی
عدم انقطاع والدین از دنیا
میراث حقیقی انسان
مهمترین اشتغال
اهمّیت مسائل معنوی در محیط خانوادگی
نتیجۀ غیرت معنوی والدین
راه انسانی و الهی شدن جامعه
۱. مفطور به فطرت الهی
خصوصیّات وجودی فرزند
۲. آگاهی به دستورات عقل عملی و نظری
وظیفۀ والدین در قبال فطرت فرزند
۳. نوع اثرپذیری روح
۴. سرعت اثرپذیری
جلسۀ دوم
مروری بر مباحث گذشته
بهترین ارثیه برای فرزند
سازندۀ شاکلۀ وجودی انسان
«تربیت» میراث والدین و فرزند
نقش والدین در تربیت کودکان
مَثَل والدین در تربیت فرزند
آب حیات تربیت فرزند
شکوفاکنندۀ استعداد
اهمّیت و ضرورت تربیت
نقش واردات سمعی و بصری در تربیت
اتاق بایگانی کودک
ورودیهای وجود کودک
اهمّیت اذان و اقامه در بدو تولّد
اهمّیت شنیدن کلام توحید
مسئولیّت سنگین والدین
جلسۀ سوم
مروری بر مباحث گذشته
تأکید و تکرار زبانی
اهمّیت آموزش رفتاری و تکرار زبانی
ضرورت توجّه به ظرافتهای تربیت فرزند
دستور قرآن کریم به اصل تربیت
کلام رسول خدا(ص) در تبیین «روش تربیت»
اصول تربیت اسلامی
آموزش رفتاری
تکرار زبانی
عادت دادن به کار نیک
تربیت انسانی و الهی
تربیت یعنی تذکّر و یادآوری
اولویّت تربیت رفتاری و اهمّیت آن
جلسۀ چهارم
مروری بر مباحث گذشته
تعریف عقل نظری
ضرورت تلازم عقل و ادب
روش تربیتی خداوند در قبال انسانها
تعریف عقل عملی
تلازم عقل و ادب
ابزارهای تربیتی خداوند متعال
ضرورت شکوفا کردن فطرت
تمثیلی برای ادب
جلسۀ پنجم
مروری بر مباحث گذشته
تعریف اخلاقی از «تربیت»
انواع تربیت
تعریف معرفتی از «تربیت»
تعریف تربیت
چگونگی تربیت فرزند
چگونگی تربیت به واسطۀ روشهای رفتاری
برای فرزندت این گونه باش
اهمّیت چهرۀ ظاهری والدین
مذمّت تشبّه مردان و زنان به یکدیگر
نمونهبرداری فرزند از ظاهر والدین
اهمّیت بُعد شنیداری
تربیت و ترغیب عملی
جلسۀ ششم
مروری بر مباحث گذشته
عدم مدخلیّت قصد تربیت
عناوین قصدیّه
عناوین غیر قصدیّه
تأثیرپذیری غیر ارادی
نقش اسوههای تربیتی در تکامل انسان
والدین، اسوههای محیط خانوادگی
تأثیرگذاری الگوها
مصادیق اسوههای تربیتی
علّت اسوه بودن والدین
اهمّیت پوشش والدین
معرّفی پوشش اسلامی
کیفیّت خروج حضرت زهرا(س) از خانه
اهمّیت پوشش از نامحرم
دغدغۀ حضرت زینب(س)
ذکر توسّل
جلسۀ هفتم
مروری بر مباحث گذشته
معنای «وقاحت»
معنای «حیا»
تعبیری سادهتر
اهمّیت و جایگاه معارف اسلامی
انواع حیا
حیا، لباس تقوا
حیا، مختص انسان است
رابطۀ حیا با ایمان و عقل
مانعیّت حیا از اعمال قبیح
وظیفۀ خطیر والدین
نقش حیا در تربیت فرزند
ذکر توسّل
جلسۀ هشتم
مروری بر مباحث گذشته
دستورالعمل الهی، مبتنی بر حیا
مخاطبان آیۀ شریفه
علّت استیذان فرزندان
مصداق دیگری از حیا
لزوم رعایت عفاف
خطاب اسلام به والدین
اسوۀ والای حیا
بهترین زنان
پوشش در مقابل نابینا
نزدیکترین زنان به خدا
محوریت «حیا» در دستورات شرع
رابطۀ حیا با «وجوب نهی از منکر»
رابطۀ حیا با «حرمت غیبت»
ذکر توسّل
جلسۀ نهم
مروری بر مباحث گذشته
اشارهای به رابطۀ حیا با ایمان
لزوم صیانت از حیای فرزندان
ضرورت جداسازی محلّ خواب
اعلام خطر
حیا، موجبات پاکدامنی
تذکّری دربارۀ اختلاط پسر و دختر
زمان جدا کردن فرزندان
جنایت بزرگ در حقّ جامعه
دلیلی دیگر بر فطری بودن حیا
حیا، غریزهای انسانی
منشأ بیعفّتیها
ذکر توسّل
جلسۀ دهم
مروری بر مباحث گذشته
نهی از تربیت فرزند با عصبانیّت
استفاده از روش تلویح و تعریض در تربیت
مخاطب تلویح و تعریض
معنای «تلویح»
معنای «تعریض»
اثرپذیری غیرارادی فرزند از والدین
معنای «حال» و «ملکه»
پذیرا بودن کودک
تدریجیالحصول بودن تربیت
ضرورت توجّه به مصاحب
کارکرد ملکه در تربیت فرزند
کارکرد مصاحبت و مجالست در تربیت
ضرورت توجّه به همنشین
شرط تداوم در مجالست و مصاحبت
از این محافل بپرهیز
دلیل نهی از این مجالس
تاریکفکران
ذکر توسّل
جلسۀ یازدهم
مروری بر مباحث گذشته
تذکّری در خصوص مباحث
نگاهی به سیر صلاح و فساد انسان
همنشینی با اهل معصیت
همنشینی با خوبان
تدریجی بودن صلاح و فساد
بیان امام خمینی(ره) در باب تربیت
وضعیّت قوای فرزند
وظیفۀ «والدین» به عنوان «مربّی»
هدف نبودن دنیا
سیر رشد قوای حیوانی
هدف از بعثت انبیا(ع)
هدف بودن اخلاق
بالاترین تعریف خدا از پیامبراکرم(ص)
وظیفۀ انسان
کارکرد تربیت نسبت به قوا
بررسی سرعت صلاح و فساد انسان
مقایسۀ سرعت صلاح و فساد
سرعت پذیرش فساد توسّط جامعه
تذکّری به مسئولین
جلسۀ دوازدهم
مروری بر مباحث گذشته
معنای هوای نفس
ویژگی قوای حیوانی در انسان
اهمّیت محیط خانواده در تربیت قوای حیوانی
مرزنشناسی قوای حیوانی
اهمّیت موقعیّت سنّی
اهمّیت تربیت در سنین کم
لِجام عقل
لِجام شرع
ابزارهای مهار کردن قوای حیوانی
اوّلین گام در کنترل قوای حیوانی
روگردانی از گناه
روآوری به تکالیف
ضرورت تربیت کردن قوای حیوانی
ضرورت توجّه به آداب شرعیه
رستگاری ابدی
عبور از ظواهر
ضرورت التزام به ظاهر شریعت
توجّه دادن فرزند به احکام نماز
معنای ظاهر و باطن
معنای سرّ و عَلَن
منظور از ظاهر شریعت
مجموعه بودن شریعت
ضرورت رعایت شریعت توسّط والدین
جلسۀ سیزدهم
مروری بر مباحث گذشته
معنای حُسن ادب
رابطۀ ظاهر و باطن
اهمّیت و لزوم تزکیّه اخلاقی
بیان امام خمینی(ره)
ضرورت التزام دائمی به ظواهر شریعت
ادعایی باطل
نقطۀ آغازین تربیت فرزند
التزام پیامبراکرم(ص) به ظاهر شریعت
تغییرپذیری ملکات نفسانی
دلیل اهمّیت امر به معروف و نهی از منکر
ضرورت التزام به ظاهر شریعت در اصطلاح جامعه
امر به معروف و نهی از منکر؛ وظیفۀ مسئولین
راه اصلاح جامعه
مسامحه برای اهداف شیطانی
زمینۀ کار فرهنگی
جلسۀ چهاردهم
مروری بر مباحث گذشته
اوّلین عامل تربیتی؛ رابطۀ شخص با شخص
خویشان و در حکم خویشان
شروع انذار پیامبراکرم(ص) از خانوادۀ خود
میراث مؤمن
آداب همسایگی
میراث گناهکار
مدخلیّت نداشتن نَسَب
رابطۀ محبّت و احسان
دومین عامل تربیتی؛محبّت و احسان
سومین عامل تربیتی؛ پذیرش برتری مربّی
مُراد از تفوّق
محدودۀ قوای حیوانی
بررسی سنین تربیت فرزند در خانواده
سنّ تکامل رشد قوای حیوانی
هفت سال اوّل زندگی
هفت سال دوم زندگی
ضرورت توجّه به مقتضای سِنّی
هفت سال سوم زندگی
ظرافت هفت سال اوّل
ظرافت هفت سال دوم
ظرافت هفت سال سوم
جَوزدگی؛ یکی از آفات جوانی
مراقبتهای دوران جوانی
عمومیّت جَوزدگی
جلسۀ پانزدهم
تربیت در محیط آموزشی
معرّفی محیطهای تربیتی
تعریف محیط آموزشی
همراهی تعلیم و تزکیه
ضرورت تلازم تعلیم و تزکیه
مأموریت اوّل انبیا(ع)
مأموریت دوم انبیا(ع)
مأموریت سوم انبیا(ع)
تلازم تعلیم با تزکیه
ارزش انسان
مقدّم بودن خودسازی بر دیگرسازی
عدم انفصال تعلیم از تربیت
اثرگذاری هیکل مربّی
تنها استثنا در اثرپذیری از استاد
دلیل توصیه به همنشینی با وارستگان
جایگاه ویژۀ تربیت در محیط آموزشی
سنین غالب در محیط آموزشی
برتری علمی با چاشنی محبّت
تسلیم شدن در برابر مربّی
تذکّری به مسئولین امور آموزشی
ترجیح مربّی بر والدین
جلسۀ شانزدهم
مروری بر مباحث گذشته
اهمّیت انتخاب معلّم
ملاک شناخت استاد خوب
آثار و پیامدهای معلّم فاسق
آثار و پیامدهای معلّم منافق
تذکّری مهمّ به مدیران مراکز آموزشی
جلسۀ هفدهم
تذکّری برای همۀ علوم
خوشبیان مخرّب
ملاک ارزشمندی دانش
ملاک انتخاب استاد
اهمّیت معلّم دینی
۱.گفتار صحیح به همراه رفتار ناصحیح
سختترین عذابشوندگان
۲.گفتار ناصحیح دانشمند سوء
سفارشی به والدین
جلسۀ هجدهم
نفی علمیّت
اهمّیت محیط آموزشی و مقطع سنّی آن
مقطع سنّی خاصّ
خطاب قرآن کریم به هجده سالهها
انواع روابط و پیوندها
قویترین پیوندها
اهمّیت محیط آموزشی و پیوند رفاقتی
اقتضائات محیط آموزشی و روابط رفاقتی
«رفیق»؛ یعنی «همدین»
اصلاً خاطر جمع نباش
جلسۀ نوزدهم
محیط رفاقتی در قرآن کریم
جایگاه و اهمّیت محیط رفاقتی
آثار و پیامدهای رفاقت
ملکهسازی
تأثیرگذاری غیر ارادی
حیاتبخش روح
پیوند با بدی
پیوندی که به دشمنی منتهی میشود
یادآور معاد
ویژگیهای رفیق خوب
یاریکنندۀ دین
جلسۀ بیستم
محور و اسباب رفاقت
پیامدهای محوریّت مادّیت در رفاقت
قانون رفاقتهای صحیح
پشیمانی و جدایی در همین دنیا
محدودیّت دنیا
شکوفا کنندۀ بُعد معنوی
چه کسی را برای رفاقت انتخاب کنیم؟
تعبیر روایات از رفیق صالح
کمک کار انسان
ناهی از منکر
کمک کار در طاعت
همراه در خیر
جلسۀ بیست و یکم
مروری بر مباحث گذشته
شأن نزول آیه
قانون الهی در معاشرتها
چه کسانی را برای رفاقت انتخاب کنیم؟
لزوم استقامت در معاشرتهای صحیح
معاشرت بر محور خدا
توجّه به ظاهر و باطن
ضرورت حفظ معاشرت صحیح
چه کسانی را برای رفاقت انتخاب نکنیم؟
نهی از رفاقت با دنیاداران
نهی از رفاقت با هویٰ پرستان
نهی از رفاقت با اشخاص افراطی
معنای اعتدال
معنای افراط
چگونگی شناخت رفیق
مقایسۀ با خوبان
عدم اعتماد به ظاهر
کمک کار طاعت
ناهی از منکر
محلّ شناخت دوست از دشمن
علّت تطابق رفاقت با معیار الهی
معنای قدرت و تمکّن
جلسۀ بیست و دوم
مروری بر مباحث گذشته
۱. نهی از رفاقت با یهود و نصاریٰ
پیوندهای درونی ممنوع
دلیل نهی از رفاقت با اهل کتاب
آثار رفاقت بر دین و ایمان
رابطۀ رفاقت و ایمان
انواع روابط اجتماعی
تعریف رابطۀ هدایتی
شرایط ارتباط هدایتی
ضرورت توجّه به عقائد در رفاقت
۲.نهی از رفاقت با کفّار
معاشرتهای ممنوع
پرهیز از طعنهزنندگان به دین
پرهیز از لااُبالیگران در دین
تعریف لااُبالیگری
پرهیز از فاسقان
جلسۀ بیست و سوم
مروری بر مباحث گذشته
آزمون، قبل از رفاقت
۱. هنگام عصبانیّت
بایستههای انتخاب رفیق
۲.نسبتبه مال
ضرورت آزمون، قبل از رفاقت
تأثیر در عقائد
تأثیر محبّت بر تشخیص حقیقت
حسّاسیّت رفاقت به دلیل جریان محبّت
جایگاه محبّت به امیرالمؤمنین امام علی(ع)
جایگاه حبّ به اولیای الهی
جلسۀ بیست و چهارم
مروری بر مباحث گذشته
جایگاه بحث غیرت در مباحث تربیتی
غیرت مذمومه
مبدأ حِمایت بیجا در رفاقت
مبعوث شدن با اهل جاهلّیت
آثار حمیّت جاهلانه
تأثیر عصبیّت، در گفتار و رفتار
گرفتاری به آتش
جدا شدن از مؤمنین واقعی
گروه گرایی
جلسۀ بیست و پنجم
مروری بر مباحث گذشته
نمونهای از شرایط زمانی خاصّ
ضرورت توجّه به شرایط زمانی در آزمون رفیق
توجّه به شرایط زمان
آزمون در گرفتاریها
ضرورت توجّه به قلب و محبّت
رفیق دنیا و رفیق آخرت
رفیق مطابق با ملاکها
ملاکات دنیایی و ملاکات الهی
رفاقتهای قطع نشدنی
بهترین سبب برای محبّت
رفاقت جاودانه
جلسۀ بیست و ششم
مروری بر مباحث گذشته
رفاقتهای «فیلله» و «لله»
ارزش سنجی پیوند رفاقتی با الله تعالی
رابطههای زودگذر
ترجیح «حبّ فی الله» بر پیوند خانوادگی
کاری برای خدا
اهمّیت و جایگاه دوستی برای خدا
افضل اعمال
دوستی و دشمنی برای خدا
ملاک خوب بودن و بد بودن
جمعبندی مطالب
جلسۀ بیست و هفتم
مروری بر مباحث گذشته
عامل تکامل ایمان
موجبات محبوب خدا شدن
مانع ارتکاب معاصی
معنای ولایت الله
موجبات قرارگرفتن تحت سرپرستی خدا
موجبات خارج شدن از سرپرستی خدا
موجبات چشیدن طعم ایمان
ادراکات حیوانی
ذائقههای حیوانی و معنوی
چشیدن طعم ایمان
یگانه راه چشیدن طعم ایمان
موجبات تصفیّه از ناخالصیهای معنوی
آثار محبّت در قیامت
جایگاه قلب
جنّات مختلف
نور رفاقتهای الهی
جلسۀ بیست و هشتم
مروری بر مباحث گذشته
تذکّری در خصوص روشگیری و روشدهی
مَراجع روشگیری در محیط شغلی
جایگاه محیط شغلی در تربیت انسان
اهمّیت نفس شغل در تربیت انسان
موضوع بحث
علّت تحسین و تقبیح برخی مشاغل
امر و نهی شارع به برخی مشاغل
۱. نهی از زرگری
۲.امر به زراعت
دلیل نهی از زرگری و امر به زراعت
عادی شدن ربا خواری
موجبات تنگ نظری
۳. نهی از کفن فروشی
دلیل نهی از کفن فروشی
۴. نهی از سلّاخی
دلیل نهی از سلّاخی
۵.نهی از حجامت
۶.نهی از برده فروشی
جلسۀ بیست و نهم
مروری بر مباحث گذشته
نقش سازندگی و تخریبی محیط شغلی
جایگاه و اهمّیت محیط شغلی در تربیت انسان
تأکید بر زراعت و چوپانی به عنوان محیط شغلی سالم
سیر آفاقی و انفسی
دستورات اسلام در خصوص انتخاب محیط شغلی
شاغل بودن در شهر خود
آثار شاغل بودن در شهر خود
تذکّری به مسئولین
ضرورت توجّه دقیق به محل کسب
اقتضای محیط شغلی
جولانگاه شیطان
محل سهو و غفلت
جلسۀ سیام
مروری بر مباحث گذشته
نقش فضای مادّیت در تخریب انسان
صیّادی شیطان
بهترین فرصت برای شکار
آمادۀ مبارزه باش!
ضرورت توجّه به آداب کسب و انتخاب شغل
اثرگذاری جوّ حاکم
ویژگی فضاهای مورد تأیید شارع
ضرورت توجّه به انتخاب همکار
زنده کنندۀ معنویّت انسان
تفاوت همکار با شریک
اهمّیت همکار در سعادت انسان
اثرپذیری از همکار
ضرورت توجّه به مراجعین در انتخاب شغل
جلسۀ سی و یکم
مروری بر مباحث گذشته
مراجعین الهی و شیطانی
ویژگی حداقلی
انواع مراجعین و روابط گوناگون
پناه بردن به خدا در روابط اجتماعی
تذکّری به کَسَبه
اختلاف جنسیّت در مراجعین
نقش مراجعین در تربیت انسان
شراکت شیطان
بهترین صفت برای زنان
ضرورت رعایت ضوابط شرعی در روابط اجتماعی
خود انسان بهتر متوجّه میشود
خطابی به همۀ زنان
جمعبندی مطالب
کتابنامه
فهرست آیات
فهرست روایات
فهرست نمایه
فهرست اشعار
مروری بر زندگینامۀ حضرت استاد(ره)
دربارۀ مؤسّسۀ مصابیحالهُدیٰ
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.