کاغذ

کاغذ از اتصال فیبرهای گیاهی به یکدیگر که به‌شکل صفحه درآمده‌اند، درست می‌شود. صدها سال این فیبرها از خمیر پنبه و تکّه پارچه‌های کتانی تهیه می‌شد؛ اما در خلال قرن گذشته، کشف گردید که می‌توان از خمیر چوب هم کاغذ تهیه کرد. امروزه بیشتر خمیرهای چوب، از درختان میوه مخروطی مانند کاج و صنوبر به دست می‌آید.
وقتی کُنده‌های درخت به کارخانۀ خمیرسازی می‌رسد، پوست آنها تراشیده می‌شود. سپس یا آنها را بین غلتک‌های سنگین آسیاب می‌کنند، و یا با مواد شیمیایی می‌پزند تا شکسته و خرد شوند و به‌صورت فیبر درآیند. سپس با اضافه کردن آب، این فیبرها به‌صورت شُل آب درمی‌آیند. در مرحلۀ بعد، این مخلوط از درون دستگاه همزن رد می‌شود. در آن دستگاه، فیبرها ساییده می‌گردند و برای اتصال با یکدیگر آماده می‌شوند.

دستگاه تهیۀ کاغذ

خمیر فیبرهای هم زده شده و به عمل آمده سپس از دستگاه تهیۀ کاغذ می‌گذرد. هنگامی‌که مخلوط شُل آب به قسمت آب‌گیری ماشین می‌رسد، به سرعت از روی تسمه نقالۀ مشبّکی عبور می‌کند. قسمتی از آب خمیر، از طریق صفحۀ مشبّک خارج می‌شود و قسمت بیشتر آن، از طریق دستگاه مکش، کشیده می‌شود.
خمیر باقی مانده که هنوز حدود 80% آب دارد، به‌طرف غلتک‌ها می‌رود؛ غلتک‌ها با فشار، آب خمیر را گرفته و فیبرها را به شدت به یکدیگر پرس می‌کنند تا به‌صورت صفحه درآیند. رشته‌های کاغذ، حالا آنقدر محکم هستند که وزن خود را تحمل می‌کنند. سپس این صفحه به دور چند غلتک بزرگ و گرم، هدایت می‌شود که در آنجا خشک می‌شود و سرانجام، کاغذ به‌صورت رول‌های بزرگ، بسته‌بندی می‌شود.
صدها نوع کاغذ وجود دارد و بسیاری از آنها در مراحل دیگر به صورت‌های مختلف درمی‌آیند. بعضی از کاغذها را مرطوب کرده و از میان غلتک‌های گرم عبور می‌دهند که سطح کاغذ به‌صورت براق درمی‌آید. سطح بعضی دیگر از کاغذها را با یک لایه از خاک چینی می‌پوشانند و به این وسیله از آنها کاغذهایی با کیفیت بالا برای کارهای هنری و چاپ تهیه می‌کنند.

بازیافت کاغذ

هرساله میلیون‌ها درخت به منظور تهیۀ کاغذ، قطع می‌شود؛ در حالی که امکان تهیۀ کاغذهای کاملاً خوب از کاغذهای باطله وجود دارد. وقتی کاغذهای باطله را در آب خیس می‌کنند، کاغذ تجزیه می‌شود و به حالت فیبرهای اولیۀ خود برمی‌گردد؛ و به این ترتیب می‌توان از کاغذ، بارها و بارها استفاده کرد. بسیاری از روزنامه‌ها با استفاده از کاغذهای بازیافتی که پالایش شده و جوهر آنها پاک شده است، چاپ می‌شوند.

در ازای هر تُن کاغذ باطله که جمع‌آوری و بازیافت شده است،حداقل در بریدن دو درخت صرفه‌جویی می‌شود.

👇 در یک ماشین کاغذسازی، خمیر مایع روی قسمت مشبّک و متحرکی می‌ریزد. بعد از آن که فیبرهای درون خمیر تحت فشار قرار گرفتند و خشک شدند، به رول‌های کاغذ یکپارچه تبدیل می‌شوند.

بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران

صفحه 128