صدرنشین جدول کدام تیم است؟ برنده بازی دیشب کدام تیم بود؟ پیش‌بینی وضع هوا چیست؟
برای دسترسی به پاسخ این سؤالات دو راه وجود دارد:
1 تماس گرفتن با یکی از شماره تلفن‌های سرویس اطلاع‌رسانی.
2 چنان چه تلویزیون شما مجهز به دستگاه پیام‌نماست، شَستی مخصوص کنترل کننده را فشار دهید و صفحات پیام‌نما را ببینید.
اطلاعاتی از این قبیل، می‌تواند در کامپیوتر ذخیره شده و به‌وسیلۀ تلفن، رادیو یا تلویزیون برای شما ارسال شود. تمام این وسایل، اطلاعات را می‌رسانند. و نمونه‌هایی از تکنولوژی اطلاعات هستند.
احتمالاً زمانی‌که این کتاب به فروش می‌رسیده، از تکنولوژی اطلاعات استفاده شده است. در یک کتابفروشی بزرگ، عنوان کتابها به رایانه داده می‌شود؛ یعنی رایانه مقدار زیادی اطلاعات در مورد عنوان کتابها و نویسنده‌های مربوطه، قیمت‌ها و تعداد کتاب‌های موجود در انبار و همچنین مبلغ فروش روز را در حافظۀ خود دارد. این ذخیرۀ اطلاعات را معمولا پایگاه داده‌ها می‌نامند. رایانه می‌تواند پایگاه داده‌ها را سریعاً بررسی کند و آن‌چه را که مورد نیاز است پیدا، دسته‌بندی و روی صفحه آشکار کند؛ و یا حتی به‌وسیلۀ خط تلفن به رایانه دیگری انتقال دهد.
👇یک تلویزیون که روی دستگاه تله تکست میزان شده، می‌تواند اخبار بازار سرمایه را تا آخرین دقیقه در اختیار ما بگذارد.
ویدیو تکس
تمام خدمات اطلاع‌رسانی که روی صفحۀ تلویزیون شما ظاهر می‌شود از دو طریق انجام می‌گیرد:
1ـ خدمات پیام‌نما که اطلاعات را به‌وسیلۀ علایم معمولی تلویزیونی ارسال می‌کند. 2ـ خدمات داده‌نما که تلویزیون شما را به وسیلۀ رایانه به تلفن وصل می‌کند. به این طریق شما می‌توانید اطلاعاتی را دریافت و همچنین اطلاعاتی را بفرستید. خرید به‌وسیلۀ تلویزیون و بدون آن که از منزل خارج شوید، نمونه‌ای از خدمات اطلاع‌رسانی به‌وسیلۀ ویدیو می‌باشد.
ارسال اسناد به‌وسیلۀ تلفن
وقتی رایانه‌ها به‌وسیلۀ تلفن با یکدیگر صحبت می‌کنند، از صدا آن‌طور که مردم استفاده می‌کنند استفاده نمی‌کنند؛ بلکه اطلاعات را به‌صورت علائم الکتریکی ردّ و بدل می‌کنند. با دستگاه فکس، تصاویر و حتی دست نوشت‌ها را می‌توان به‌وسیلۀ تلفن ارسال کرد. در انتهای خط، دستگاه دوم فکس، علامات را گرفته و نسخه‌ای از آن‌چه را که ارسال شده، ارائه می‌دهد. اخیراً خطوط تلفن را دیگر از فلز نمی‌سازند بلکه از رشته‌های بسیار نازکی شبیه شیشه، به‌نام فیبر نوری یا لوله‌های نوری استفاده می‌کنند. علایم در طول این رشته‌ها به‌صورت پالس‌هایی از اشعۀ لیزر حرکت می‌کنند. در این روش، نسبت به‌روش (سیمی) قدیم، انرژی کمتری هدر می‌رود و اطلاعات‌ِ بیشتری را می‌توان ارسال کرد.
پرداخت به‌وسیلۀ (کارت اعتباری)
با وجود تکنولوژی اطلاعات، دیگر مردم به هنگام خرید، احتیاجی به پرداخت پول نقد ندارند؛ بلکه می‌توانند به‌جای پول نقد، از کارت‌های پلاستیکی موسوم به کارت اعتباری استفاده کنند.
کارت‌های اعتباری دارای نواری مغناطیسی شبیه به آن‌چه که روی نوارهای ضبط ِ صوت است، می‌باشند. در یک فروشگاه، رایانه می‌تواند چیزهایی را که روی نوارِ کارت ثبت شده است، بخواند. همچنین می‌تواند پایگاه داده‌ها را چک کند. مثلاً اینکه تاریخ اعتبار کارت تمام نشده باشد، یا کارت دزدی نباشد و یا این که مشتری در حساب بانکی خود به مقدار کافی پول داشته باشد. هرگاه تمام این موارد درست باشد، مشتری می‌تواند اجناس موردنظر خود را خریداری کند.
رایانه، اطلاعاتی دربارۀ صورت حساب‌ها و بدهی مشتری به موسسۀ اعتباری که کارت را صادر کرده، می‌فرستد. بعداً مشتری پول مربوطه را به موسسۀ اعتباری می‌پردازد.
کارت‌های بدهی تقریباً شبیه کارت‌های اعتباری هستند با این تفاوت که رایانۀ فروشگاه، صورتحساب مشتری را مستقیماً ازحساب بانکی وی برمی‌دارد.
کارت‌های قبلاً پرداخت شده کارت‌هایی هستند که شما قبل از استفاده، پول آنها را می‌پردازید. کارت‌های تلفن از این نوع می‌باشند. یعنی شما کارتی را می‌خرید و هنگامی که می‌خواهید از کیوسک تلفن زنگ بزنید، به‌جای پول، از کارت استفاده می‌کنید؛ و هربار که از کارت استفاده می‌شود، رایانه کوچک درون دستگاه تلفن، شمارۀ ثبت شدۀ روی نوار مغناطیسی کارت را تغییر می‌دهد. زمانی که تمام ظرفیت کارت به طور کامل استفاده شد، دیگر اعتباری ندارد.
کارت‌های با هوش کارت‌هایی از جنس پلاستیک هستند که روی آنها ورقه‌های بسیار کوچک الکترونیکی کشیده شده است. این کارت‌ها، می‌توانند اطلاعاتی را به اندازۀ یک رایانۀ کوچک، درخود ذخیره کنند. از آنها می‌توان به‌عنوان کارت‌های اعتباری کارت‌های بدهی یا کارت‌های قبلاً پرداخت شده، استفاده کرد. آنها حتی می‌توانند اطلاعات پزشکی را برای موارد اورژانس در خود ذخیره کنند. تمام این موارد به این بستگی دارد که رایانه به کارت چه دستوری داده باشد.
کارت‌های لیزری امروزه در حال توسعه می‌باشند. این کارت‌ها می‌توانند اطلاعات بیشتری را در خود ذخیره کنند. اطلاعات این‌گونه کارت‌ها توسط اشعۀ لیزر خوانده می‌شود. تمام موضوعات این کتاب می‌تواند در یک کارت ذخیره شود.
خرید درخانه به وسیلۀ تکنولوژی اطلاعات
بعضی افراد از رفتن به خرید خوششان نمی‌آید و ترجیح می‌دهند در خانه بنشینند و از روی کاتالوگ، مایحتاج خود را سفارش دهند.
امروزه به‌وسیلۀ تکنولوژی اطلاعات، آنها می‌توانند جلوی تلویزیون نشسته و خریدهای خود را انجام دهند. یک رایانۀ مخصوص، تلویزیون را به تلفن وصل می‌کند. سپس لیست کالاها درست مانند تله‌تکست روی صفحۀ تلویزیون ظاهر
می‌شود. مشتری‌ها با استفاده از رایانه، کالاهای مورد نیاز خود را انتخاب می‌کنند و پول آن را به‌وسیلۀ اعلام شمارۀ کارت اعتباری خود می‌پردازند.
مشاغل و تکنولوژی اطلاعات
بسیاری از مردم اکنون در محل کار خود از تکنولوژی اطلاعات استفاده می‌کنند. بانکها از رایانه برای ثبت صورتحسابها، شرکتها برای محاسبۀ دستمزدها و اسناد، آژانسهای مسافرتی و خطوط هواپیمایی برای جا رزو کردن از رایانه استفاده می‌کنند. به وسیلۀ تکنولوژی اطلاعات تعداد زیادی از مردم می‌توانند به‌جای اینکه به اداره بروند، در خانۀ خود کارهای اداری را انجام دهند؛ یعنی می‌توانند با استفاده از رایانۀ خود که بوسیلۀ تلفن به رایانه اداره متصل می‌شود، کارها را انجام‌دهند. به این روش، کار از راه دور می‌گویند.
حفظ اسرار
بانکها، مدارس، شرکتها و مراکز بهداشتی، همه برای ثبت و نگهداری اطلاعات دربارۀ افراد از تکنولوژی‌های اطلاعات استفاده می‌کنند. البته همۀ افراد از این موضوع خشنود نیستند. آنها نگران این هستند که مبادا اطلاعاتی که بایستی محرمانه بماند توسط رایانه‌ها فاش شود. بسیاری از کشورها برای پوشیده نگه‌داشتن اطلاعات و روشهای ذخیره و استفاده از آن قوانینی دارند. در انگلستان به این قانون حفاظت اطلاعات می‌گویند. این قانون، از ردّ و بدل کردن اطلاعات توسط سازمانها بدون اجازه، جلوگیری می‌کند. همچنین این قانون به مردم حق می‌دهد تا بعضی از اطلاعاتی را که مربوط به آنها بوده و نگهداری می‌شود، ببینند.
👇در قسمت صندوق بعضی سوپر مارکت‌ها برای محاسبۀ قیمت‌ها از اشعۀ لیزر استفاده می‌شود.
👇یک سیستم پرداخت توسط دستگاه الکترونیکی می‌تواند اطلاعاتی را که روی نوار ِ ِمغناطیسی کارت اعتباری درج شده بخواند.
رمز میله‌ای(بارکُد)
خطوط تاریک و روشنی است که روی کتابها و سایرکالاها چاپ شده است. این خطوط در واقع رمزهایی هستند که نمایانگر اعداد و ارقام می‌باشند. یک رایانه می‌تواند با محاسبۀ این اعداد، قیمت کالا را مشخص کند.
پویش‌گر لیزری
دستگاهی است که اشعۀ لیزر را روی خطهای رمزی می‌اندازد. یک چشم الکترونیکی انعکاس نورهای تاریک و روشن را می‌گیرد و آنها را تبدیل به علایم الکتریکی می‌کند که رایانه می‌تواند آنها را تشخیص دهد.
دستگاه اطلاعات خوان(ATM)
دستگاهی است که در قسمت صندوق فروشگاه، هنگامی‌که کارت اعتباری درون آن قرار می‌گیرد می‌تواند اطلاعات درج شدۀ روی آن را بخواند.
EFTPOS
دستگاهی است که به مشتری اجازه می‌دهد تا در قسمت صندوق فروشگاه، به‌وسیلۀ رایانه، قیمت کالا را بپردازد. رایانه ترتیبی می‌دهد تا پرداخت به طورمستقیم از حساب بانکی مشتری انجام شود.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 142-143