وقتی شما از شیئی عکس می‌گیرید ، فقط تصویری مسطح خواهید داشت؛ اما اگر به‌وسیلۀ «هولوگرام» از همان شیء عکس‌بگیرید؛ تصویری سه بُعدی خواهید داشت. این به آن معنی است که عکسی که ِ از طریق هولوگرام، گرفته شده دارای عمق می‌باشد. بنابراین شما می‌توانید جوانب شیئی را هم ببینید. چنان‌که گویی‌خود شیئی، واقعاً در تصویر وجود دارد.
تولید هولوگرام
برای این کار، شما احتیاج به نوری مخصوص و تک رنگ از یک لیزر دارید. نور لیزر باید به دو نیم تقسیم شود: یک نیمه به شیء می‌تابد و نور لیزر را منعکس می‌کند. این نور با نیمۀ دیگر که اشعۀ بازتابی خوانده می‌شود، ترکیب شده؛ طرحی را ایجاد می‌کند که تداخل فریزها نامیده می‌شود. هولوگرام، تصویری از این طرح‌هاست و هیچ چیزی را که شبیه شیء اصلی است، نشان نمی‌دهد. در واقع، شما نمی‌توانید روی صفحۀ هولوگرام چیزی را ببینید.
آشکارسازی هولوگرام‌ها
برای دیدن عکسی که در صفحۀ هولوگرام قرار دارد، باید نور ِ لیزر را روی آن بیندازید، البته همان نوع نور لیزری را که از آن برای تهیۀ هولوگرام استفاده شده است. سپس به هولوگرام نگاه کنید. به این ترتیب، چیزی را خواهید دید که گویی خود شیء آنجا وجود دارد؛ اگرچه ممکن است تنها دارای یک رنگ، یعنی همان رنگ نور لیزرِ مربوطه باشد. بعضی از هولوگرام‌ها را می‌توان بدون استفاده از نور لیزر و فقط با نور معمولی دید.
کاربردهای هولوگرام
هولوگرام‌ها همچنان‌که برای تهیۀ تصاویر زیبا به‌کار می‌روند، در کارخانه‌ها نیز برای آزمایشات مورد استفاده قرار می‌گیرند. از هولوگرام‌ها می‌توان برای نشان دادن تفاوت در چیزهایی که باید کاملاً مثل هم باشند، استفاده کرد. همچنین از هولوگرافی برای نشان دادن استحکام پوستۀ محافظ شاتل‌های فضایی استفاده می‌شود. بعضی از هولوگرام‌ها با انعکاس نور کار می‌کنند. هولوگرام‌هایی که در کارت‌های اعتباری استفاده می‌شوند، از این نوع می‌باشند. آنها به کارت، تصویری سه بُعدی می‌دهند. اگر کارت‌ها را در زیر نور لامپ نگه دارید، به آسانی می‌توانید این حالت را مشاهده کنید. تصاویر سه‌بُعدی را در کارت‌های اعتباری قرار می‌دهند جعل کردن آنها مشکل باشد.
اولین بار در سال 1948 شخصی به‌نام «دنیس گابور» مطرح کرد که می‌توان تصاویر سه بعدی ایجاد کرد. اما این موضوع تا سال 1960که لیزر اختراع شد، تحقق نیافت. در این سال بود که هولوگرافی‌عملا شروع شد و لیزر توانست دقیقاً نوع مناسبی از نور را برای ایجاد هولوگرام تولید کند.
👇 تهیۀ تصویر سه بُعدی. قسمتی از نور ِلیزر توسط شیئی و قسمتی دیگر توسط آئینه منعکس می‌شود. دو دسته از امواج نور، روی هم می‌افتند و طرح آنها به‌وسیلۀ صفحۀ عکاسی جذب می‌شود. این همان «هولوگرام» است.
👇وقتی که یک تصویر ِ دایره‌وار هولوگرام به‌وسیلۀ نور لیزر آشکار می‌شود، یک تصویر سه بُعدی تشکیل می‌دهد که می‌توان آن را از همه طرف مشاهده کرد.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 149