(عناصر) مواد اوّلیهای هستند که همۀ چیزهای روی زمین و تمام جهان، از جمله انسان، از آنها درست شدهاند. همه چیز از اتمهای کوچکی درست شده، که خیلیکوچکتر از آن است که قابل رؤیت باشد. و اگر چه بسیاری از مواد، دارای اتمهای مختلفی هستند، اما هرعنصر، تنها یک نوع اتم دارد؛ بنابراین یک عنصر را نمیتوان تجزیه و به مواد مختلف تبدیل کرد.
👇بیش از 100 عنصر شناخته شده وجود دارد که هر یک، علامت شیمیایی خاص خود را دارند. حدود90 عنصر در طبیعت یافت میشود و بقیه نیز در آزمایشگاهها به وجود میآیند.
| دوران پیش از تاریخ | |
| کربن | C |
| مس | Cu |
| طلا | Au |
| آهن | Fe |
| سرب | Pb |
| جیوه | Hg |
| نقره | Ag |
| گوگرد | S |
| قلع | Sn |
| پیش از سال 1650 میلادی | |
| آنتیموان | Sb |
| آرسنیک | As |
| 1650 – 1699 | |
| فسفر | P |
| 1700 – 1749 | |
| کُبالت | Co |
| پلاتین | Pt |
| روی | Zn |
| 1750 – 1799 | |
| بیسموت | Bi |
| کلر | Cl |
| کُرم | Cr |
| هیدروژن | H |
| منگنز | Mn |
| مولیبدِن | Mo |
| نیکل | Ni |
| نیتروژن | N |
| اکسیژن | O |
| استرونسیُم | Sr |
| تِلور | Te |
| تیتانیُم | Ti |
| تنکستن | W |
| اورانیُم | U |
| ایتریُم | Y |
| زیرکُنیُم | Zr |
| 1800 – 1849 | |
| آلومینیم | Al |
| باریُم | Ba |
| بریلیُم | Be |
| بور | B |
| بُرم | Br |
| کادمیُم | Cd |
| کلسیم | Ca |
| سِریُم | Ce |
| اِربیُم | Er |
| یُد | I |
| ایریدیُم | Ir |
| لانتان | La |
| لیتیُم | Li |
| منیزیم | Mg |
| نیوبیُم | Nb |
| اُسمیُم | Os |
| پالادیُم | Pd |
| پتاسیم | K |
| رُدیُم | Rh |
| روتِنیُم | Ru |
| سِلِنیم | Se |
| سیلیسیُم | Si |
| سدیم | Na |
| تانتال | Ta |
| تِربیُم | Tb |
| توریُم | Th |
| وانادیُم | V |
| 1850 – 1899 | |
| آکتینیوم | Ac |
| آرگون | Ar |
| کازیُم | Cs |
| دیسپروزیُم | Dy |
| فلوئور | F |
| گادولینیُم | Gd |
| گالیُم | Ga |
| ژرمانیُم | Ge |
| هِلیُم | He |
| هُلمیُم | Ho |
| ایندیُم | In |
| کریپتون | Kr |
| نئودیمیُم | Nd |
| نئون | Ne |
| پولونیُم | Po |
| پرازیودیمیُم | Pr |
| رادیُم | Ra |
| روبیدیُم | Rb |
| ساماریُم | Sm |
| اسکاندیُم | Sc |
| تالیُم | Ti |
| تولیُم | Tm |
| گزنون | Xe |
| ایتربیُم | Yb |
| 1900 – 1949 | |
| آمریکیُم | Am |
| استاتین | At |
| برکلیُم | Bk |
| کاریُم | Cm |
| یوروپیُم | Eu |
| فرانسیُم | Fr |
| هافنیُم | Hf |
| لوتتیوم | Lu |
| نپتونیُم | Np |
| پلوتونیُم | Pu |
| پرومِتیوم | Pm |
| پروتاکتینیُم | Pa |
| رادون | Rn |
| رنیُم | Re |
| تکنِسیُم | Tc |
| 1950 – 1954 | |
| کالیفرنیُم | Cf |
| اینشتاینیوم | Es |
| فرمیُم | Fm |
| 1955 – 1960 | |
| مِندل ویُم | Mz |
| نوبلیُم | No |
| پس از سال 1960 | |
| لارِنسیُم | Lr |
| راترفوردیُم | Rf |
عناصر و ترکیبها
شما نام بسیاری از عناصری را که در جدول مقابل هست، نشنیدهاید. در حقیقت بسیاری از مواد شناخته شده و مورد مصرف روزمره، از یک عنصر تنها ساخته نشده است؛ بلکه از پیوستن عناصر مختلف ساخته شده است که به آن ترکیب میگویند. برای ساختن ترکیب، اتمهای دو یا تعداد بیشتری از عناصر به یکدیگر میپیوندند و یک مادۀ کاملا متفاوتی را تشکیل میدهند.
اختصارات علمی
دانشمندان به هر عنصر، یک نام و یک علامت اختصاری دادهاند. شما اگر نخواهید نام کامل یک عنصر را بنویسید، میتوانید از علامت آن استفاده کنید. شیمیدانها برای این که نشان دهند کدام عنصر در ترکیبهای مختلف وجود دارد، از علامتها استفاده میکنند. برای مثال، یک مولکول آب دارای دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن است؛ بنابراین فرمول شیمیایی آن میشود:(H2O).
ایزوتوپهای عناصر
اگرچه عمل اتمهای هر عنصری یکسان است، در عینحال همیشه شبیه یکدیگر نیستند. در مرکز هر اتم، هسته قرار دارد که از ذراتی به نام پروتون و نوترون تشکیل شده است. تمام اتمهای یک عنصر به تعداد مساوی پروتون دارند؛ اما ممکن است دارای نوترونهای مساوی نباشند. این دو شکل متفاوت از یک عنصر را (ایزوتوپ) مینامند.
جامدات، مایعات و گازها
در حرارت معمولی، اکثر عناصر جامد هستند؛ و تنها دو عنصر، مایع و یازده عنصر بهصورت گاز هستند. اکثر مایعات مانند آب و روغن، ترکیبی از عناصر یا مخلوطی از ترکیبات میباشند.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 10