یک ستاره دنباله‌دار درخشان در آسمان شب، شبیه به یک قطعه مه‌آلود با دنباله‌ای دراز و باریک است. ستاره دنباله‌داری که خیلی روشن باشد و با چشم دیده شود، کم است؛ اما ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ، هرساله20 تا 30 ستاره دنباله‌دار را پیدا می‌کنند.
ستاره‌های دنباله‌دار از یخ، گاز و غبار تشکیل می‌شوند و در فضای بین سیارات، روی مداراتی به دور خورشید می‌گردند. روشنایی آنها به خاطر منعکس کردن نور خورشید است. دنباله آنها تنها زمانی که به خورشید نزدیک می‌شوند، ایجاد می‌شود و علت آن، نور و جریان‌هایی از ذرات اتمی خورشید است.
وقتی یک ستاره دنباله‌دار به زمین نزدیک می‌شود، به مدت چند هفته درخشان‌تر می‌شود. رؤیت‌های شبانه نشان می‌دهد که ستاره دنباله‌دار به آهستگی به طرف دیگر ستاره‌ها می‌رود. سپس به تدریج کمرنگ شده و بالاخره محو می‌شود.
اکثر ستاره‌های دنباله‌دار فقط یکبار دیده می‌شوند. آنها به‌وسیله نیروی جاذبه خورشید به طرف آن کشیده شده؛ اما سرانجام در فضای دوردست ناپدید می‌شوند. برخی دیگر در حوزه قوه جاذبه خورشید یا سیّارات، گرفتار شده و نهایتاً در مداری بیضی شکل، به دور خورشید می‌گردند که مشهورترین آنها، ستاره دنباله‌دار «هالی» می‌باشد. این ستاره هر 76 سال یکبار از زمین قابل رؤیت است و آخرین بار در سال 1986 دیده شد.
نام هالی از اسم «ادموندهالی» گرفته شده است که در سال1682 آن را دید و او اولین کسی بود که به تکرارِ رجعت این ستاره پی برد. او از تاریخچه رؤیت این ستاره که ضبط شده و به سال 1301 میلادی می‌رسد، استفاده‌کرد. اولین‌تاریخ مشخص رؤیت این ستاره تا آن جا که ما می‌دانیم، مربوط به سال 240 قبل از میلاد و در چین بوده است.
در فضا و در بین سیّارات، ذراتی از گـَرد و غُبار و قطعاتی از سنگ وجود دارند که وقتی با جوّ زمین برخورد می‌کنند و در جّو به پیش می‌روند، داغ شده و به رنگ قرمز در می‌آیند. اکثراً هم می‌سوزند و ما فقط نور آنها را می‌بینیم. این‌ها شهاب هستند. بعضی‌ها به آنها ستاره ثاقب می‌گویند؛ ولی در حقیقت، آنها ستاره نیستند.
همچنان که زمین به دور خورشید می‌گردد، بعضی اوقات وارد گروهی از شهاب‌ها می‌شود. در این ایام است که ما بارانی از شهاب‌ها را داریم و به‌نظر می‌رسد همگی از یک نقطه آسمان می‌آیند.
شهاب سنگ‌ها و فرورفتگی‌ها
برخی از قطعات سنگی در فضا به‌قدر کافی بزرگ هستند که به سطح زمین برسند. به آنها شهاب سنگ گفته می‌شود.به‌طور کلی سه نوع شهاب سنگ وجود دارد: بعضی از آنها سنگی هستند، بعضی تقریباً تمام آهنی هستند، و نوع سوم هم مخلوط می‌باشند. به هر حال، جنس آنها با سنگ‌های کُره زمین تفاوت دارد. به همین خاطر، دانشمندان مایلند روی آنها مطالعه کنند.
یک شهاب سنگ بزرگ می‌تواند یک حفره بزرگ در زمین ایجاد کند؛ همچنان که شهاب سنگ‌ها در سطح ماه و دیگر سیّارات، حفره‌های بسیاری ایجاد کرده‌اند. مشهورترین‌گودالی که به این وسیله در زمین حفر شده، در ایالت «آریزونا»ی آمریکا واقع است و عرض آن 2/1 کیلومتر ( مایل)می‌باشد و حدود 25000 سال پیش ایجاد شده‌است.
در زمان‌های بسیار دور، هنگامی که منظومه شمسی شکل می‌گرفت، تعداد زیادی قطعات بزرگ سنگ در فضا رها شد؛ اما به نظر می‌رسد که تا به حال همه آنها در سیّارات سقوط کرده‌اند.
👇 این تصویر ستاره دنباله‌دار هالی است که در ماه مارس سال1986
گرفته شده‌است. نقاط رنگی در تصویر، ستاره‌ها می‌باشند. آنها رنگی به نظر می‌رسند زیرا عکس از سه فیلم‌جداگانه تهیه شده: یکی قرمز، یکی سبز و دیگری آبی.
👇 این یکی از قطعات بسیار زیاد شهاب سنگ‌های آهنی است که در اطراف حفره آریزونا یافت می‌شود. این قطعه، 35 کیلوگرم وزن دارد. قسمت اعظم شهاب‌سنگ، هنگام برخورد با زمین سوخته و از بین رفته است.
بزرگ‌ترین شهاب‌سنگِ شناخته شده
به نام شهاب سنگِ «هوبا» در سال1920 در هوبای غربی واقع در جنوب غربی آفریقا پیدا شد. ابعاد آن 8/2 متر در 4/2 متر و وزن‌آن حدود 60 تن می‌باشد.
هرساله حدود 500 شهاب‌سنگ بزرگ به زمین اصابت می‌کند.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 57