امروزه بیش از 400 میلیون اتومبیل در جهان وجود دارد که اغلب آنها چهار چرخ دارند؛ ولی بعضی از آنها فقط سه چرخ دارند و حداقل یک اتومبیل وجود دارد که دارای 16 چرخ میباشد.
اتومبیلهای چهار در دارای اتاق سرپوشیدهای برای سرنشینان و همچنین قسمت مجزایی بهنام صندوق عقب برای بار میباشند. اتومبیلهای کوپه، برای دو نفر سرنشین طراحی شدهاند. اتومبیلهای استیشن شبیه به وانتهای سرپوشیدهاند ولی تعدادی پنجره دارند. آنها دارای یک درب عقبی هستند و چندین صندلی در قسمت عقب دارند که به سمت پایین تا میشوند و جای بیشتری برای بار ایجاد میکنند. اتومبیلهای پنج در، شبیه به اتومبیلهای چهار در هستند؛ ولی مانند ماشینهای استیشن دارای صندلیهای تاشو و یک در، در قسمت پشت هستند.
اتومبیلهای اسپورت برای سرعتهای بالا طراحی شدهاند و اکثر آنها تنها برای دو نفر سرنشین جا دارند. سقف بعضی از آنها طوری ساخته شده که جمع میشود. «جیتی» اتومبیلهایی هستند شبیه اتومبیلهای اسپورت اما با ظرفیت سرنشین بیشتر.
ایمنی
اتومبیلهای جدید با در نظر گرفتن مسائل ایمنی طراحی میشوند؛ بهطوری که در تصادفات اگر قسمتهای جلو و عقبِ اتومبیل جمع شوند، اتاق آن مقاوم میماند. این خاصیت باعثمیشود که در تصادفات، صدمۀ کمتری به سرنشینان اتومبیل وارد شود. کمربندهای ایمنی مانع از برخورد سرنشینان به شیشۀ جلو میشود و قفلهای مخصوصِ در، از باز شدن ناگهانی آنها جلوگیری میکند. پنجرهها دارای شیشههای ایمنی هستند که پس از شکسته شدن، لبههای تیز ایجاد نمیکنند و نیز میلۀ فرمان خاصیت تلسکوپی دارد که اگر راننده به سمت آن پرتاب شد، صدمه کمتری ببیند. داخل درهای بعضی اتومبیلها، میله کار گذاشته شده تا در تصادفات، سرنشینان حفاظت بیشتری داشته باشند. بعضی اتومبیلها دارای ترمزهای ضد قفل هستند تا احتمال لیز خوردن اتومبیل کمتر شود.
نگاهی به گذشته
اولین اتومبیل بنزینی در دهۀ 1880 در آلمان ساخته شد. سرنشینان در قسمت باز آن مینشستند. در انگلستان یک نفر مجبور بود در حالی که پرچم قرمزی را تکان میداد در جلوی اتومبیل حرکت کند. اتومبیلهای اولیه بسیار گران قیمت بودند؛ اما در سال 1907 «هنری فورد» در آمریکا شروع به تولید اتومبیلهای ارزان قیمت و مطمئنی بهنام مدل «تی» کرد. در دهۀ 1920 مردم توانستند اتومبیلهای ارزان قیمت را انتخاب کنند. اتومبیلهایی که اتاق آن سربسته بود، طرفداران بیشتری پیدا کرد. از آن زمان تا بهحال اصلاحات بسیاری روی اتومبیلها انجام گرفته؛ اما اساس طراحی اتومبیلها تغییر کمتری کرده است.
بزرگترین اتومبیل جهان، یک کادیلاک است که بهطور خصوصی برای صاحب آن در آمریکا ساخته شد و بیش از 18 متر طول دارد. این اتومبیل دارای 16 چرخ میباشد و یک استخر شنا در عقب آن قرار دارد.
👇«کارِل بِنز» در حالی رانندگی بنز سه چرخ در سال 1888 را میراند.
👇این فولکس واگن بیتل در سال 1953 ساخته شده است. فولکس واگن مدل بیتل نخستین بار در سال 1938 تولید شد و تا سال1981، بیست 20 میلیون از آن ساخته شد.
👇اتومبیل «آستینمینی» که به وسیلۀ «آلِک ایسیگونیس» طراحی شد، اولین بار در سال 1959م به قیمت 496 پوند و 19 شلگینگ و 2 پنی فروخته شد.
👇اتومبیل کادیلاک مدل «الدورادوـبیارتیز» سال 1957
اتومبیل چگونه کار میکند؟
هر اتومبیل از بیش از 20000 قطعه تشکیل شده که در چهار قسمت اصلی جمعبندی میشود. بدنه که راننده و سرنشینان را در خود جای میدهد. و موتور، جعبه دنده یا دستگاه انتقال نیرو و تعدادی ابزار هدایت برای راننده که همگی به بدنۀ اتومبیل متصل شدهاند. موتور به منزلۀ قلب اتومبیل است و با استفاده از بنزین یا گازوییل، نیروی لازم را برای گرداندن چرخها تولید میکند. جعبه دنده، نیرو را از موتور گرفته و به چرخها انتقال میدهد. فرمان به راننده امکان میدهد تا اتومبیل را در جهت درست براند. پدال گاز برای سریعتر راندن و پدال ترمز برای کاهش سرعت است. همچنین راننده میتواند از کلاچ و دسته دنده برای تغییر دندهها استفاده کند؛ هرچند در بعضی اتومبیلها این کار بهطور خودکار انجام میشود.
درجهها و آمپرها
کیلومتر شمار، سرعت اتومبیل را بر حسب کیلومتر در ساعت یا مایل در ساعت به راننده نشان میدهد.
مسافت سنج، مجموع فاصلهای را که اتومبیل مسافرت کرده به کیلومتر یا مایل نشان میدهد.
سرعتسنج، سرعت یا دور موتور را در هر دقیقه نشان میدهد.
فنربندی
فنربندی اتومبیل، هر چرخ را به بدنۀ اتومبیل متصل میکند و به چرخها امکان میدهد که روی دستاندازها بالا و پایین بروند و باعث نرمی حرکات ماشین میشود تا سرنشینان احساس راحتی کنند. در بیشتر فنربندیها، از فنرهای حلقهای استفاده میشود. با استفاده از کمکفنرها، از کوبیده شدن ماشین به بالا و پایین جلوگیری میشود.
فرمان
اتومبیل با تغییر زاویۀ چرخهای جلو، بهوسیلۀ فرمان درجهتی که شما مایلید هدایت میشود. فرمان توسط جعبه فرمان و دو میله که به اطراف حرکت میکنند، به چرخها متصل میشود.
موتور
موتور، نیروی حرکت اتومبیل را تأمین میکند. موتور اتومبیلها از نوع درونسوز است؛ یعنی بنزین یا گازوییل درون موتور سوخته میشود. شما پدال گاز را فشار میدهید تا اتومبیل سریعتر برود. موتور بعضی اتومبیلها در قسمت عقب قرار دارد.
برق
یک باطری، نیروی برق را برای استارت زدن و جرقۀ شمعها هنگام روشن کردن اتومبیل تأمین میکند. باطری همچنین چراغها و رادیوی اتومبیل را هنگامی که موتور خاموش است، روشن نگه میدارد. وقتی موتور روشن باشد، دینام را به حرکت در میآورد و دینام، نیروی برق را برای چراغها، کلیدها و سایر آمپرها تأمین میکند. دینام همچنین باطری را شارژ میکند.
ترمزها
ترمزها به فنربندی و نهایتاً به چرخها متصل میشوند. شما از ترمز برای کم کردن سرعت و توقف اتومبیل استفاده میکنید. ترمز پایی روی هر چهار چرخ عمل میکند ولی ترمز دستی روی چرخهای جلو عمل میکند و هنگامی که اتومبیل در حالت پارک قرار دارد، به کار میرود. دو نوعترمز وجود دارد: ترمزهای دیسکی و ترمزهای طبلی. در اکثر اتومبیلها از ترمزهای دیسکی برای چرخهای جلو و ترمزهای طبلی برای چرخهای عقب استفاده میشود.
جعبه دنده و کلاچ
اکثر اتومبیلها دارای چهار یا پنج دندۀ جلو و یک دندۀ عقب میباشند. به دندههای یک و دو، دندۀ سنگین میگویند که برای حرکت اتومبیل و عبور از سربالاییها بهکار میروند. دندههای بالاتر برای جادههای معمولی بهکار میروند. برای استفاده از کلاچ باید پدال آن را فشار دهید. این کار نیروی موتور را از جعبه دنده جدا کرده؛ اجازه میدهد تا دندهها را تعویض کنید.
میلگاردان و پلوسها
اینها میلههایی هستند که قدرت موتور را از طریق جعبه دنده به چرخها منتقل میکنند. در اکثر اتومبیلهای کوچک (شکل بالا) قدرت موتور به چرخهای جلو وصل میشود و چرخهای عقب آزاد هستند. در اتومبیلهای بزرگتر، چرخهای عقب توسط نیروی موتور میگردند. در بعضی از اتومبیلها هم هر چهار چرخ به نیروی موتور متصل هستند.
دستگاه خنک کننده
وقتی موتور کار میکند، بسیار داغ میشود. برای جلوگیری از داغ شدن موتور، دستگاه خنککننده، آب را توسط پمپ در اطراف موتور به گردش درمیآورد و آب گرم درون رادیاتور، با جریان هوایی که هنگام حرکت اتومبیل به آن میخورد، خنک میشود و هنگام توقف هم بهوسیلۀ باد پروانه، خنک میگردد.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 100-101