قایقها، بر خلاف کشتیها، معمولاً کوچک و روباز هستند؛ هر چند، گاهی اوقات به کشتیهای بزرگی همچون اژدر افکن نیز قایق گفته می‌شود. زمان ساخت اولین قایقها به دوران قبل از تاریخ، باز می‌گردد. در آن دوران، کنده‌های درخت به طور ساده روی آب شناور بودند و با دست به جلو رانده می‌شدند. چندی بعد اولین قایقهای واقعی ساخته شد. یکی از این قایقها کرجی بود که با پوک کردن تنۀ درختان با استفاده از آتش و ابزار سنگی ساخته می‌شد. نوع دیگر، کلک بود که از کنار هم قرار دادن تنۀ درخت و یا به هم بستن چند نِی ساخته می‌شد. در جاهایی که تنۀ درخت یا نِی وجود نداشت، قایقها را با کشیدن پوست روی یک چارچوب سبک، می‌ساختند.
بعضی از انواع قایق مانند کایاک اسکیموها به همین طریق ساخته می‌شدند.
بعدها، کناره‌های کرجی و کلک را با الوار بالا آوردند تا هم جلوی ورود آب به درون آنها را بگیرد و هم بر مقاومت آنها بیفزاید. در ته قایقها تیرهایی نصب شد تا استحکام آنها بیشتر شود. انواع و شکلهای مختلفی از بادبان ، ساخته و نصب گردید تا به مناسب‌ترین شکل، از نیروی باد بهره گرفته شود. تا سدۀ 1800 همۀ قایقها توسط بادبان، تیر و یا پارو به جلو رانده می‌شدند. اما اختراع ماشین بخار ، امکان استفاده از چرخ‌های پره‌دار و پروانه‌ها را به وجود آورد. امروزه، مردم از قایقهای موتوری، پارویی و بادبانی در سراسر جهان استفاده می‌کنند.