دوچرخه‌های جدید انواع مختلفی دارند: از دوچرخه‌های فوق‌العاده سبک گرفته که برای مسابقات ساخته شده‌اند، تا دوچرخه‌های کوهستانی محکم برای مسافرت‌های طولانی. در عین حال، تنۀ تمام دوچرخه‌ها توخالی و سبک است و ساختمانی محکم دارد. طرح تنۀ دوچرخه‌ها به شکل مثلث می‌باشد. امروزه با استفاده از مواد و نیز ایده‌های جدید، طرح دوچرخه‌ها پیوسته در حال تغییر است. بعضی دوچرخه‌ها دارای چرخ‌های کوچک‌اند و قابل تا شدن می‌باشند تا در حمل و نقل جای کمتری را اشغال کنند.
یک دوچرخه با استفاده از نیروی بدن شما به شما سواری می‌دهد. وقتی رکاب را می‌فشارید، نیروی پاهای شما به‌وسیلۀ زنجیری که دوچرخ دندانه‌دار را به هم متصل می‌سازد، به چرخ عقب منتقل می‌شود. در بسیاری از دوچرخه‌ها می‌توان با دنده عوض کردن راحت‌تر پا زد. تغییر دنده، یا زنجیر را از جای خود حرکت داده و روی چرخ‌دنده‌هایی با اندازه‌های متفاوت قرار می‌دهد و یا این که چرخ دندانه‌های کوچک را در توپی‌ِ چرخ عقب جابه‌جا می‌کند. برای بالا رفتن از سربالایی‌ها، شما باید ازدنده‌های سنگین که نیروی زیاد اما سرعت کمی ایجادمی‌کنند، استفاده کنید. در جاده‌های تخت، دنده‌های سبک نیروی کمتر، اما سرعت بیشتری تولید می‌کنند. برای کم‌کردن سرعت، باید اهرم‌های ترمز را بفشارید. این عمل، لِنت‌ها (کفشک‌ها) را به طوقۀ چرخ می‌چسباند.
نگاهی به گذشته
اولین دوچرخه که به آن اسب چوبی می‌گفتند، فاقد رکاب بود و راکب آن، با زدن پاهای خود به زمین، آن را به جلو می‌راند. بعدها رکاب توسط یک آهنگر اسکاتلندی اختراع شد و عبارت بود از دو اهرم که به چرخ عقب وصل شده بود. سپس در فرانسه دوچرخهای طراحی و ساخته شد که در آن، رکاب به چرخ جلو وصل شده بود. به مرور زمان، چرخ‌های بزرگ و بزرگتری ساخته شدند؛ آن چنان که نیروی پاها می‌توانستند چرخ بزرگتری را با سرعت بگردانند. دوچرخه‌هایی این چنین که دارای چرخ جلوی بسیار بزرگ بودند، به‌نام «پِنی فار دینگ» معروف شدند (نام دو سکه رایج زمان که یکی بزرگ و دیگری کوچک بود). دوچرخه‌های اوّلیه، دارای چرخ‌های آهنی بودند ولی بعداً دارای چرخ‌های توپُر لاستیکی شدند. در سال 1885، دوچرخهای ایمنی اختراع شدند که دارای چرخ‌های کوچکتری بودند و رکاب‌ها، روی تنه قرار داشت و با یک زنجیر به توپی‌چرخ عقب متصل می‌شد. بعد از سال 1888م استفاده از لاستیک‌هایی که باد می‌شدند، دوچرخه سواری را بسیار راحت‌تر کرد و چیزی نگذشت که دوچرخه‌هایی برای زنان طراحی شد که فاقد میلۀ عرضی تنه بود. به این ترتیب، از گیرکردن دامن آنها به میله، جلوگیری شد.
بخشی از کتاب دانشنامه آکسفورد، علم و تکنولوژی از انتشارات پیام بهاران
صفحه 107